Quảng Nam: Bát nháo nuôi tôm trên cát

Ồ ạt phá rừng

Từ cuối năm 2013 đến nay, con tôm “đội giá” nên nhiều người dân các địa phương ven biển từ huyện Thăng Bình đến huyện Núi Thành đổ xô đầu tư nuôi tôm. Nhiều trường hợp chặt phá cả rừng phòng hộ ven biển làm ao nuôi TTCT, bất chấp khuyến cáo của các ngành chức năng và chính quyền địa phương.

Anh Nguyễn Văn Sơn (thôn Vịnh Giang, xã Bình Nam, huyện Thăng Bình) cho biết, thấy con tôm có giá nên gia đình anh đầu tư cải tạo 5 sào ao bỏ hoang của gia đình để nuôi tôm. Mỗi ha nuôi tôm đất cải tạo lại để nuôi TTCT phải đầu tư 150 triệu đồng. “Làm biển bây giờ quá khó khăn, dân chúng tôi chỉ biết đầu tư vào con tôm. Mấy năm trước giá tôm rất thấp, nuôi tôm bị lỗ nặng, nay mới có giá nên chúng tôi đầu tư nuôi trở lại”, anh Sơn nói.

Thấy “nhà nhà nuôi tôm, người người nuôi TTCT”, nhiều người chưa một lần nuôi tôm cũng đầu tư hàng trăm triệu đồng để nuôi và… đánh cược may rủi. Ông Huỳnh Văn Tính (thôn 3, xã Tam Tiến, huyện Núi Thành) kể, ông đã vay gần 100 triệu đồng, thuê máy đào mảnh đất rộng hơn 1 sào lâu nay chỉ trồng khoai, để làm ao nuôi. Ông Tính lo lắng: “Mình chưa có kinh nghiệm, cũng không biết nuôi xong có bán được hay không, nhưng thấy nhiều người làm thì mình cũng làm. Nếu suôn sẻ và được giá thì sau một vụ sẽ lãi cả trăm triệu đồng”.

Nhiều hệ lụy do nuôi tôm trên cát trái phép ở Quảng Nam

Tại các xã vùng cát ven biển Tam Hòa, Tam Tiến, Tam Hải (huyện Núi Thành), Bình Nam, Bình Hải (huyện Thăng Bình) đang diễn ra tình trạng người dân ào ạt chặt phá cây phi lao ven biển, phá vườn, dỡ nhà, dùng xe cơ giới đào múc, san ủi, lót bạt xây dựng các ao nuôi tôm. Theo Sở NN&PTNT Quảng Nam, đến nay diện tích nuôi TTCT ở hai huyện Thăng Bình và Núi Thành gần 222 ha; trong đó, Núi Thành có 449 hộ nuôi tôm với hơn 117 ha; Thăng Bình có 218 hộ nuôi với gần 105 ha. Trong số 222 ha này chỉ có 70 ha ở huyện Thăng Bình là trong quy hoạch tạm thời, còn lại đều do người dân nuôi trái phép, vi phạm về môi trường, quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép, phá rừng phòng hộ ven biển và lấn vào ranh giới quy hoạch du lịch.

Hệ lụy không nhỏ

Người dân xem thường pháp luật, tự phát làm hồ nuôi, bất chấp những hậu quả sẽ xảy ra như: sóng biển, gió bão sẽ xâm nhập sâu vào đất liền, nguồn nước ngọt ngầm bị mặn hóa, ô nhiễm môi trường đất và nước, nguy cơ bệnh dịch trên tôm nuôi khó kiểm soát… Thế nhưng, vì lợi ích trước mắt và do sự quản lý chưa chặt chẽ của các ngành chức năng và chính quyền địa phương nên việc nuôi tôm trên cát trái phép vẫn diễn ra; người dân đưa xe cơ giới đến đây chặt cây, múc đất đào ao, ngổn ngang như công trường. Bờ đê chắn sóng ven biển thôn Vịnh Giang (xã Bình Nam, huyện Thăng Bình) dài hơn 1 km đã bị ao nuôi tôm làm biến dạng hoàn toàn.

Ông Nguyễn Xuân Luận, Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến cho biết, trước tình trạng dân bất chấp, chặt phá cây dương phòng hộ ven biển để làm ao tôm, chính quyền xã lập biên bản, tịch thu tang vật nhưng cán bộ xã xuống ban ngày thì họ lại chuyển sang làm ban đêm. Xã chỉ còn cách tuyên truyền, báo cáo lên cấp trên. “Chúng tôi đã phạt hành chính 30 trường hợp hộ nuôi tôm sử dụng đất sai mục đích. Phạt xong họ vẫn tiếp tục việc của họ. Vốn của người dân bỏ xuống lớn, đất lại nằm trong vườn nhà họ nên rất khó cưỡng chế. Can thiệp bằng hình thức hành chính không đủ sức răn đe”, ông Luận nói.

Trong khi đó, Sở NN&PTNT Quảng Nam cho rằng, khi quy hoạch đất cho Khu kinh tế mới Chu Lai, một số diện tích rừng ven biển đã được đưa ra khỏi quy hoạch rừng phòng hộ, khiến ngành kiểm lâm đứng ngoài cuộc. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã yêu cầu Công ty Điện lực Quảng Nam cắt điện tại những nơi nuôi tôm chưa được Tỉnh phê duyệt quy hoạch, ngành tài nguyên – môi trường đình chỉ ngay đối với các chủ hộ nuôi tôm không xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nhưng đến nay cả hai ngành này vẫn chưa có biện pháp can thiệp hiệu quả nghề nuôi TTCT. Mặt khác, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất vườn cũng chưa được quy định rõ ràng nên các địa phương thiếu cơ sở để giải quyết rốt ráo.

Để chấn chỉnh ngay tình hình nuôi TTCT tự phát, gây ô nhiễm môi trường, UBND tỉnh đã chính thức thông báo đình chỉ ngay đối với những hộ đang san ủi công trình, chặt phá cây để xây dựng ao nuôi nhưng chưa thả nuôi, không để phát sinh ao nuôi mới. Theo đó, đối với các hộ đang thả nuôi tôm dở dang, đặc biệt ở phía đông đường Thanh Niên ven biển (trừ diện tích quy hoạch tại xã Bình Hải, huyện Thăng Bình) thì cho phép được tiếp tục nuôi đến hết vụ nhưng phải có biên bản cam kết không tiếp tục nuôi trái phép các vụ sau và tự tháo dỡ, trả lại hiện trạng sử dụng đất như ban đầu. Những ao nuôi tôm xa khu dân cư, nằm phía tây đường Thanh Niên và không ảnh hưởng đến môi trường xung quanh khu dân cư, không làm ảnh hưởng đến rừng trồng thì được phép nuôi tạm thời; nhưng chủ hộ phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo quy định. Về lâu dài, chỉ cho phép nuôi tôm ở những nơi được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch.

Thạch Hà