Kiểm ngư cùng ngư dân giữ biển

Ông đánh giá thế nào về hành động của phía Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam?

Khu vực giàn khoan Hải Dương  981 và các tàu bảo vệ của Trung Quốc hoạt động hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam; vi phạm nghiêm trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và các thỏa thuận liên quan khác giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, cũng như thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc.

Những hành động của Trung Quốc trên vùng biển Việt Nam trong hơn một tháng qua là cực kỳ nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động khai thác thủy sản hợp pháp của ngư dân Việt Nam trên ngư trường quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam; Đồng thời, đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Những hành động trái phép và hung hãn của phía Trung Quốc đã gây tổn thất nghiêm trọng nào cho Kiểm ngư Việt Nam, thưa ông?

Trong tổng số hơn 20 tàu Kiểm ngư Việt Nam hoạt động tại Hoàng Sa, đã có 19 tàu bị tàu Trung Quốc chủ động đâm va, phun nước áp lực cao gây hư hỏng. Tàu bị đâm hỏng dưới nhiều hình thức: gãy be chắn sóng; gãy lan can; méo, vỡ kính cabin; hỏng thiết bị hàng hải (máy thông tin liên lạc, radar, la bàn, dụng cụ tác nghiệp, hải đồ, hệ thống tời neo…). Hơn 10 kiểm ngư viên bị thương. Nghiêm trọng hơn nữa, từ ngày 7/5 đến nay, trong quá trình sản xuất bình thường trên ngư trường truyền thống tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, đã có hơn chục tàu cá Việt Nam bị lực lượng chấp pháp và tàu cá Trung Quốc cản trở, uy hiếp, phá hoại tài sản, đối xử thô bạo. Tàu Kiểm ngư Việt Nam luôn kiềm chế, chủ động tránh va chạm; Đồng thời, kiên quyết, kiên trì dùng biện pháp hòa bình để tuyên truyền, yêu cầu Trung Quốc phải rút khỏi vùng biển Việt Nam – nơi họ đang hoạt động trái phép. Cùng đó, có phương án phối hợp lực lượng chức năng khác bảo vệ ngư dân.

Trong quá trình tiếp cận giàn khoan Hải Dương 981 để bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc, Kiểm ngư Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn. Ông có thể chia sẻ về điều này?

Là một đơn vị mới được thành lập, Cục Kiểm ngư Việt Nam bước đầu đã được trang bị tàu, trang thiết bị thông tin liên lạc, công cụ hỗ trợ, trang thiết bị chuyên dùng. Tuy nhiên, cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện còn hạn chế; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chế độ chính sách đối với lực lượng Kiểm ngư còn đang trong quá trình hoàn thiện. Tuy đạt những kết quả ban đầu trong hoạt động, song chúng tôi xác định vẫn còn rất nhiều khó khăn thách thức đặt ra cho công tác kiểm ngư thời gian tới.

Ảnh: Xuân Trường

Sau một số vụ việc tàu Trung Quốc đâm tàu cá Việt Nam, ông có khuyến nghị gì cho ngư dân khai thác trên biển?

Bên cạnh chủ trương, chính sách của Chính phủ quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện cho ngư dân an tâm bám biển sản xuất, cần tập trung vào các nhóm giải pháp: Hỗ trợ vay vốn ưu đãi để khuyến khích ngư dân mua, đóng mới, thay máy tàu đánh bắt hải sản tại vùng biển xa bờ; Xây dựng hệ thống thông tin liên lạc trên biển; Có chính sách hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm thân tàu, tai nạn thuyền viên; khắc phục thiệt hại về người, tài sản khi người bị thương, bị chết, bị nước ngoài bắt, tàu bị hỏng, bị chìm… Bên cạnh đó, tuyên truyền, nhắc nhở ngư dân tập trung khai thác trên ngư trường Việt Nam, tuân thủ pháp luật Việt Nam và quốc tế; hướng dẫn ngư dân sản xuất theo tổ, đội, để hỗ trợ nhau khi cần thiết; trang bị đủ thiết bị thông tin liên lạc; thiết lập kênh thông tin, đường dây nóng để đuợc hỗ trợ, giúp đỡ kịp thời, tăng cường tập huấn kỹ năng đối phó một số tình huống phát sinh trên biển.