Nuôi tôm hùm trên thế giới: Hướng tới sự bền vững

Phát triển sớm

Nghề nuôi tôm hùm thương phẩm trên thế giới xuất hiện sớm ở Bắc Mỹ, Australia, New Zealand và Đông Nam Á nhưng thực sự phát triển từ năm 1984. Tại Australia, lợi nhuận thu được từ tôm hùm đạt trên 450 triệu AUD/năm. Tôm hùm Jassus edwaedsii là đối tượng có giá trị kinh tế cao thứ hai đảo quốc Tasmania ở Đông Nam Australia, mang lại cho Tasmania 40 triệu AUD mỗi năm. Ở New Zealand, nuôi tôm hùm cũng mang lại lợi nhuận đáng kể. Hàng năm, kim ngạch xuất khẩu tôm hùm của nước này đạt trên 100 triệu USD.

Tại Philippines, trại nuôi tôm hùm thử nghiệm bắt đầu hoạt động từ những năm 1970. Đến những năm cuối 1980 và đầu 1990, nghề nuôi thương phẩm mới thực sự phát triển. Những loài được nuôi chủ yếu ở Philippines là P.ornatus, P.longipes, P.vesicolor. Trong khi đó, ở Đài Loan, tôm hùm giống đã được tiến hành nuôi trong bể 200 m³, cỡ giống thả trung bình là 25 g/con, tỷ lệ sống đạt 80%, thức ăn cho tôm hùm là bào ngư, vẹm, cua, mực, sò nhỏ. Nguồn giống được thu gom từ tự nhiên.

Nuôi quy mô, bền vững

Sức hấp dẫn từ nguồn lợi tôm hùm nuôi khiến nhiều doanh nghiệp không ngần ngại chi hàng triệu USD để xây dựng những nông trại nuôi tôm hùm quy mô lớn nhất thế giới. Darden Aquafarm là một trong những cơ sở tiên phong trong hoạt động này. Từ một chuỗi nhà hàng chuyên cung cấp tôm hùm có trụ sở chính tại California (Mỹ) với thương hiệu nổi tiếng khắp thế giới “Red Lobster”, Darden Aquafarm nhận thấy nhu cầu tiêu thụ mặt hàng đắt đỏ và cao cấp này đang tăng rất mạnh. Năm 2010, Olive Garden, người quản lý chuỗi nhà hàng Red Lobster đã đề xuất dự án xây dựng tổ hợp nông trại nuôi tôm hùm lớn nhất thế giới tại Malaysia, hướng tới việc bán tôm hùm cho châu Á và cung cấp sản phẩm cho chuỗi nhà hàng của Darden. Trại ương nuôi thí điểm đã bắt đầu hoạt động vào năm 2013. Kinh phí xây dựng tổ hợp trang trại nuôi tôm hùm là 652,9 triệu USD. Tuy nhiên, dự án này đã tạo ra hơn 14.000 việc làm có thu nhập cao và sản xuất được 40 triệu lb tôm hùm gai có nguồn gốc từ vùng biển nhiệt đới Sabah. Sự tiên phong trong sáng kiến nuôi tôm hùm bền vững đã đưa Malaysia nói chung và Sabah nói riêng có mặt trên bản đồ nuôi trồng thủy sản toàn cầu. Hiện tại, Darden đang nghiên cứu đầu tư sản xuất giống nhân tạo, thức ăn nhân tạo cho tôm, nghiên cứu giải pháp giảm ô nhiễm, ngăn ngừa dịch bệnh, cải tiến quy trình kỹ thuật nuôi và loại bỏ dần các phương pháp đánh bắt mang tính hủy diệt. 

Tổng cục Thủy sản Indonesia đóng vai trò nòng cốt trong việc phát triển nghề nuôi tôm hùm nhằm đảm bảo sức tải cho các khu vực nuôi đề xuất không vượt quá mức cho phép. Trung Tâm phát triển Nuôi biển ở Lombok sẽ chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá nguồn tôm hùm giống và xây dựng mô hình trình diễn và mở rộng nghề nuôi; đồng thời, hỗ trợ kỹ thuật ương nuôi tôm hùm và phát triển nguồn thức ăn…