Ngành nông lâm ngư nghiệp có đóng góp quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đóng góp khoảng 19% GDP, trong đó kinh tế thủy sản đóng góp 30 – 35%; nhưng hạ tầng cơ sở còn nhiều khó khăn; nhất là vấn đề xây dựng các Trung tâm nghề cá lớn.
5 Trung tâm Nghề cá lớn
Cả nước hiện có trên 70 cảng cá, 46 bến cá đã đưa vào khai thác sử dụng, đáp ứng cho khoảng 82.000 tàu cá cập cảng, lượng hàng thủy sản qua cảng đạt khoảng 1,6 triệu tấn. Nhưng, hiện vẫn còn nhiều cảng cá/bến cá, khu neo đậu quá tải, xuống cấp, ô nhiễm môi trường, luồng lạch bị bồi lấp, không đáp ứng được yêu cầu thực tế của sản xuất.
Để phát triển ngành thủy sản bền vững, đẩy mạnh khai thác thủy sản xa bờ, giảm tổn thất sau thu hoạch và gắn với tổ chức lại sản xuất trên biển hỗ trợ ngư dân tham gia khai thác trên các vùng biển xa, Chiến lược Phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2020 của Chính phủ và Đề án tổ chức lại sản xuất trong khai thác thủy sản đã xác định 5 Trung tâm Nghề cá lớn gắn với các ngư trường trọng điểm: Trung tâm Nghề cá Hải Phòng gắn với ngư trường Vịnh Bắc bộ, Trung tâm Nghề cá Đà Nẵng gắn với ngư trường Biển Đông và Hoàng Sa, Trung tâm Nghề cá Khánh Hòa gắn với ngư trường Nam Trung bộ và Trường Sa, Trung tâm Nghề cá Bà Rịa – Vũng Tàu gắn với ngư trường Đông Nam bộ và Trung tâm Nghề cá Kiên Giang gắn với ngư trường Tây Nam bộ.
Yêu cầu xây dựng tiêu chí quy hoạch
Theo Tổng cục Thủy sản, Trung tâm Nghề cá lớn là khu chức năng đặc thù bao gồm tổ hợp cảng cá được kết nối với hệ thống các hạ tầng kinh tế xã hội, dịch vụ hậu cần nghề cá đồng bộ, hiện đại có quy mô cấp quốc gia tạo động lực hỗ trợ khai thác hải sản và nuôi trồng thủy sản. Thành phần chính của Trung tâm Nghề cá lớn là cảng cá động lực. Về lựa chọn vị trí cảng cá động lực, các tiêu chí về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, tiêu chí về đặc điểm vùng hấp dẫn của cảng cá động lực, quy mô và công năng hiện trạng của cảng cũng như tính đồng bộ với chiến lược, quy hoạch đều được tính đến.
Các Trung tâm Nghề cá lớn lấy tiêu chí cảng cá động lực làm trọng tâm – Ảnh: CTV
Nhiều ý kiến cho rằng, cần xây dựng tiêu chí quy hoạch chi tiết Trung tâm Nghề cá lớn, trong đó tập trung vào quy hoạch cảng cá động lực. Việc lựa chọn đúng vị trí cảng cá động lực rất quan trọng, có khả năng thu hút tàu cá không chỉ trong tỉnh mà còn tàu cá của các địa phương khác, thậm chí cá tàu cá nước ngoài đến bốc dỡ hàng thủy sản. Quy mô cảng cũng cần có nghiên cứu thêm để xác định lượng hàng qua cảng tối thiểu cũng như diện tích của cảng động lực.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám, các địa phương cần rà soát kỹ để lựa chọn vị trí xây dựng cảng cá động lực phù hợp với chức năng, văn hóa, tập quán của ngư dân và đáp ứng điều kiện cơ sở hạ tầng. Các Trung tâm Nghề cá lớn phải đáp ứng các tiêu chí về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quy mô; trong đó lấy tiêu chí cảng cá động lực làm trọng tâm. Các tỉnh có Trung tâm Nghề cá lớn cần sớm thực hiện quy hoạch chi tiết về cảng cá động lực. Căn cứ vào sản lượng khai thác hằng năm và dự báo sản lượng trong tương lai để có cơ sở xác định tiêu quy mô và hạ tầng đầu tư Trung tâm. Trung tâm Nghề cá lớn phải đáp ứng điều kiện về diện tích, cơ sở hạ tầng, điều kiện an toàn cho công tác bố trí neo đậu, tránh trú bão, bốc xếp hàng hóa để trong tương lai các Trung tâm này phải có chức năng phục vụ, thu hút các tàu quốc tế đến trao đổi thương mại… Tổng cục Thủy sản tham mưu đề xuất phân cấp quản lý đầu tư và sử dụng sau đầu tư đối với Trung tâm Nghề cá lớn giữa Trung ương và địa phương để đảm bảo hiệu quả đầu tư.