Những khó khăn về mặt thị trường đối với sản phẩm quan trọng nhất là tôm, đã khiến cho XK thủy sản trong 10 tháng qua không được như kỳ vọng và chắc chắn không thể đạt mục tiêu 10 tỷ USD trong năm nay.
Chế biến tôm XK (ảnh Lê Hoàng Vũ)
Tuy nhiên, nhờ sự khởi sắc về thị trường trong những tháng cuối năm, XK thủy sản 2018 có thể đạt 9 tỷ USD.
Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, trong tháng 10, XK thủy sản đạt 880 triệu USD, đưa tổng giá trị XK thủy sản trong 10 tháng đầu năm lên 7,2 tỷ USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2017.
Đa số các mặt hàng chủ lực đều tăng trưởng về giá trị XK. Trong đó, mặt hàng cá tra tăng trưởng ấn tượng nhất, ước đạt 1,82 tỷ USD, tăng 24,2% so với năm ngoái. Mặt hàng cá ngừ, do nguồn cung giảm đã khiến giá trị XK cá ngừ của Việt Nam tăng lên trong thời gian gần đây. Trong tháng 10/2018, xuất khẩu cá ngừ tăng mạnh đến 16% và đạt gần 67 triệu USD, đưa kết quả 10 tháng qua đạt 541 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Các loại cá khác đạt 1,2 tỷ USD, tăng 8,5%. Nhuyễn thể đạt 619 triệu USD, tăng 2,3% so với năm ngoái. Chỉ riêng mặt hàng tôm sụt giảm so với năm ngoái khi mới đạt 2,96 tỷ USD, giảm 5,8%.
Trong những tháng còn lại của năm, triển vọng XK thủy sản khá sáng sủa. Kết thúc quý 3 cũng là thời điểm các doanh nghiệp đang đẩy mạnh việc thu mua nguyên liệu và tăng cường ký các đơn hàng xuất khẩu phục vụ cho dịp lễ, tết ở các thị trường nhập khẩu.
Nhu cầu tiêu thụ cá tra sẽ tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm. Trước hết là tại thị trường Mỹ. Theo VASEP, Kết quả sơ bộ thuế CBPG của POR14 (giai đoạn từ 1/8/2016-31/7/2017) mà Bộ Thương mại Mỹ công bố thấp hơn nhiều so với POR13 và việc Cục Kiểm tra ATTP (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ đã đề xuất công nhận cá tra Việt Nam đủ điều kiện XK sang thị trường Mỹ, sẽ tiếp tục tác động tích cực đến XK cá tra sang nước này nói riêng và XK cá tra nói chung trong những tháng còn lại của năm nay.
Không chỉ riêng thị trường Mỹ có xu hướng tăng trưởng mạnh, mà XK cá tra sang EU cũng đang bắt đầu tăng dần trở lại kể từ tháng 6 đến nay. Trong mười tháng năm 2018, tổng giá trị XK cá tra sang EU đạt trên 197 triệu USD, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng trưởng dương này được dự báo còn tiếp tục kéo dài cho tới hết năm 2018.
Một số doanh nhân ngành hàng cá tra cho rằng từ nay đến hết năm, giá XK cá tra vẫn sẽ duy trì ở mức cao do thiếu hụt nguồn cung cá nguyên liệu. Dự báo XK cá tra sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng cuối năm và sẽ cán đích với mức 2,1 tỷ USD, tăng 22% so với năm 2017.
Đối với mặt hàng tôm XK, sau 3 tháng giảm mạnh (giá trị XK tôm tháng 7 giảm 20% so cùng kỳ 2017; tháng 8 giảm 174%; tháng 9 giảm 14,8%), XK trong tháng 10 đã khả quan hơn khi chỉ còn giảm 4,7% so với tháng 10/2017 và đạt 401 triệu USD.
Những tín hiệu tích cực từ thị trường Mỹ cùng với đợt cao điểm tiêu thụ tôm ở các thị trường khác, XK tôm Việt Nam dự báo sẽ khởi sắc trở lại trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, do nguồn cung tôm nuôi từ các nước sản xuất chính trên thế giới vẫn lớn nên giá tôm thế giới gần như không tăng, thậm chí ở một số nước đang bán cạnh tranh giá thấp đã tác động mạnh đến thị trường XK. Do vậy, dù nhu cầu có tăng vào những tháng cuối năm nhưng với xu hướng hiện nay, XK tôm cả năm 2018 khó tăng trưởng mạnh, chỉ có thể đạt xấp xỉ 4 tỷ USD.
Các mặt hàng thủy sản xuất khẩu khác như mực, bạch tuộc, cá biển… cũng được dự báo có mức tăng trưởng khá trong năm 2018, đạt khoảng 670 triệu USD mỗi sản phẩm, tăng 10% so với năm 2017.
Những số liệu trên cho thấy với mức tăng trưởng hiện nay cùng với những yếu tố thuận lợi từ thị trường, dự báo XK thủy sản quý 4 sẽ đạt kết quả cao hơn cùng kỳ năm ngoái với kim ngạch khoảng 2,5 tỷ USD. Theo đó, ngành thủy sản Việt Nam sẽ cán đích năm 2018 với doanh số xuất khẩu 9 tỷ USD, tăng 7% so năm 2017.