Nguyên nhân theo Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) là do ghi nhãn sai tên thương mại bằng tiếng Trung của cá tra là cá basa, không đúng với tên khoa học Pangasius hypophthalmus trên bao bì xuất khẩu.
Lô hàng cá tra của Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc gặp vướng mắc
Ngày 21/6/2019, Nafiqad đã có văn bản gửi các cơ sở chế biến, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và các Trung tâm Chất lượng Nông lâm thủy sản vùng về việc xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc gặp vướng mắc. Văn bản cho biết, Nafiqad nhận được thông tin các lô hàng cá tra của Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc gặp vướng mắc khi thông quan do ghi nhãn sai tên thương mại bằng tiếng Trung của cá tra là cá basa, không đúng với tên khoa học Pangasius hypophthalmus trên bao bì xuất khẩu. Doanh nghiệp lại sử dụng thông tin này để khai báo nhập khẩu với cơ quan Hải quan Trung Quốc. “Thông tin này không đúng với bản chất lô hàng và thông tin trên chứng thư do cơ quan thẩm quyền Việt Nam cấp”, Nafiqad khẳng định.
Do đó, Nafiqad yêu cầu các cơ sở chế biến, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc phải rà soát kỹ các thông tin ghi trên nhãn/bao bì sản phẩm, bảo đảm ghi đúng tên thương mại tiếng Trung của cá tra và tương ứng với tên khoa học (Pangasius hypophthalmus), phù hợp với các thông tin đã đăng ký, kiểm tra và được Trung tâm Chất lượng Nông lâm thủy sản vùng chứng nhận trong chứng thư. Đồng thời, Nafiqad đề nghị các đối tác khi làm thủ tục khai báo nhập khẩu lô hàng cá tra với Hải quan Trung Quốc cũng cần khai rõ, chính xác tên thương mại tiếng Trung, tên khoa học của cá tra.
Cá tra và cá basa cùng thuộc họ cá tra, có hình thể khá giống nhau và khó phân biệt. Do đó, các nhà thương mại thường gọi hai mặt hàng trên là cá basa do mặt hàng này được thương mại hóa trước và được thị trường ưa chuộng, nhưng điều này là không minh bạch, các nước nhập khẩu không cho phép. Cá basa hiện trên thị trường không có nhiều do giá thành sản xuất cao, không cạnh tranh nổi với cá tra.
Thời gian gần đây, Trung Quốc đang nổi lên là thị trường tiềm năng cho cá tra Việt Nam. Hồi cuối tháng 5, Trung Quốc quyết định miễn thuế cho 33 mặt hàng thủy sản của Việt Nam, trong đó có cá tra. Đây là động lực lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam khi sang thị trường này. Hiện, có hơn 150 doanh nghiệp Việt Nam tham gia xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, trong đó có khoảng 45 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra.
Theo VASEP, 5 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu cá tra của Việt Nam đạt khoảng 690 triệu USD, giảm nhẹ so cùng kỳ. Trong đó, Trung Quốc, Mỹ và EU chiếm 53% tổng giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam.