Nỗ lực giải quyết khai thác IUU

Nhiều mô hình mới, cách làm hay

Là một trong những địa phương có đội tàu khai thác thủy sản xa bờ lớn, thời gian qua, tỉnh Cà Mau đã tích cực triển khai nhiều hoạt động để ngăn chặn, giảm thiểu, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân trên địa bàn tỉnh khai thác trái phép vùng biển nước ngoài. Điển hình là công tác lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá được địa phương chú trọng triển khai. Hiện, Cà Mau đã cơ bản hoàn thành lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên; số lượng tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình là 1.512/1.523 tàu cá, đạt 99,28%. Thiết bị giám sát hành trình sau khi lắp đặt đều được niêm phong để tránh tình trạng tự ý tháo gỡ khỏi tàu cá. Khi tàu cập, rời cảng đều có lực lượng chức năng kiểm tra tình trạng niêm phong thiết bị giám sát hành trình. Trường hợp niêm phong bị phá vỡ sẽ xác minh xử phạt theo quy định và buộc chủ tàu liên hệ với đơn vị cung cấp để tiến hành niêm phong trở lại.

Để giúp ngư dân vươn khơi bám biển, bám ngư trường, tỉnh Thừa Thiên – Huế đã thành lập được 92 “tổ tàu thuyền an toàn trên biển” với 318 phương tiện, hơn 1.300 thuyền viên tham gia. Khi tham gia tổ, các thành viên được hỗ trợ trang thiết bị, thông tin, tài liệu được ưu tiên xét, cấp phương tiện, trang bị thông tin liên lạc, định vị vệ tinh, quan sát phương tiện an toàn, cứu sinh… khi có các chương trình, dự án hỗ trợ. Được ưu tiên xem xét giao diện tích sản xuất diêm nghiệp, nuôi trồng thủy, hải sản, dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa theo quy định của pháp luật… Nếu thành viên nào đau ốm, tàu bị hư hại hay ảnh hưởng bởi thiên tai, mất mát ngư lưới cụ, máy móc hỏng hóc thì các thành viên còn lại của các tổ sẽ hỗ trợ, giúp đỡ. Cũng nhờ vậy, các ngư dân ngày càng mạnh dạn vươn khơi bám biển, giữ chủ quyền biển đảo.

Các địa phương cần quyết liệt hơn nữa việc thực thi các giải pháp chống khai thác IUU. Ảnh: TTV

 Tại tỉnh Bình Thuận mô hình “cộng đồng giám sát IUU” do Trung tâm FITES (trực thuộc Hội Nghề cá Việt Nam) phối hợp với Hội Nghề cá tỉnh Bình Thuận triển khai tại xã Tân Thuận, huyện Hàm Thuận Nam với gần 180 thành viên tham gia đã mang lại những kết quả tích cực. Trong quá trình vươn khơi khai thác hải sản, nhiều ngư dân tình nguyện nhận nhiệm vụ theo dõi, giám sát việc chấp hành Luật Thủy sản, các quy định về chống đánh bắt IUU. Khi phát hiện vi phạm, ngư dân sẽ thông báo và phối hợp với lực lượng chức năng để ngăn chặn, xử lý.

Quyết tâm cao của toàn ngành

Bộ NN&PTNT đặt mục tiêu ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; trong đó mục tiêu trong năm 2021 giảm thiểu ít nhất 40% số tàu cá vi phạm, đến năm 2022 chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài.

Theo đó, trong thời gian tới Tổng cục Thủy sản sẽ quản lý tốt hạn ngạch khai thác hải sản, giảm dần số lượng tàu cá khai thác và đẩy mạnh chuyển đổi từ nghề khai thác xâm hại nguồn lợi thủy sản và môi trường sang các nghề khác cho ngư dân. Đặc biệt, phối hợp cùng các địa phương hướng dẫn ngư dân tổ chức khai thác trên biển theo chuỗi để tăng thời gian bám biển, tiết kiệm chi phí di chuyển ngư trường, nâng cao hiệu quả khai thác.

Đặc biệt, Dự thảo Đề án “Phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025” được Tổng cục Thủy sản xây dựng và hoàn thiện cũng đề cập đến nhiều giải pháp trọng tâm cần thực hiện trong thời gian tới. Cụ thể như: Ưu tiên bố trí kinh phí để đầu tư, nâng cấp, duy tu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng nghề cá tại các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão theo quy hoạch (Trung ương đầu tư cảng cá loại I, địa phương đầu tư cảng cá loại II, III) đảm bảo đủ năng lực quản lý nghề cá tại các cảng cá (đảm bảo luồng lạch, cầu cảng cho tàu cá ra vào cảng an toàn, khu phân loại sản phẩm thủy sản khai thác, hệ thống xử lý chất thải, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm…), chống khai thác IUU.

Bên cạnh đó, kiện toàn tổ chức bộ máy cho cơ quan thủy sản địa phương, đặc biệt là tại các cảng cá đảm bảo thống nhất, đồng bộ về mô hình tổ chức quản lý cảng cá, mô hình thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá giữa 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển. Đồng thời, triển khai lắp đặt hệ thống camera giám sát tại các cảng cá chỉ định, kết nối đồng bộ với Trung tâm Điều hành, chỉ huy nghề cá tại Tổng cục Thủy sản và các cơ quan quản lý thủy sản địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển để theo dõi, giám sát và quản lý nghề cá tại cảng.

Đề án sẽ thí điểm thực hiện mô hình kiểm soát nghề cá tại 3 cảng cá tại 3 miền gồm miền Bắc (Hải Phòng), miền Trung (Khánh Hòa), miền Nam (Cà Mau) với sự hỗ trợ, tư vấn về kỹ thuật của EC. Đánh giá hiệu quả, kinh nghiệm và nhân rộng mô hình đồng bộ, thống nhất tại 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển.

Hải Lý