Quảng Ngãi: Cấp chứng chỉ lái tàu cho ngư dân

Thạo nghề nhưng không rành luật 

Tiếng là đào tạo, thế nhưng không như nhiều người học lái ô tô bắt đầu khóa học từ “không biết gì”, 100% ngư dân tham gia học lớp đào tạo thuyền trưởng tàu cá ở Quảng Ngãi là những người điều khiển tàu đầy kinh nghiệm. Trong đó không ít ngư dân đã có thời gian đã ôm vô lăng tàu cá tính lên đến hàng chục, vài chục năm. Thế nhưng do nhiều nguyên nhân khác nhau, mà trong đó chủ yếu là bận đưa phương tiện khai thác trên biển nên họ chưa tham gia lớp học để được cấp chứng chỉ.

Sau nhiều năm làm “tài xế không bằng”, hàng ngàn thuyền trưởng táu cá đã được cấp chứng chỉ

Cũng chính vì chưa qua trường lớp đào tạo bài bản như vậy, cho nên dù nghề thì vô cùng thành thạo và kinh nghiệm đầy mình, thế nhưng hầu hết ngư dân lái tàu cá “mù mờ luật” và cả những quy định về hàng hải… khác- ông Phùng Đình Toàn, Chi cục phó Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (KT-BVNLTS)-Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi, cho biết.

Ngư dân Nguyễn Văn Hải (38 tuổi), kiêm thuyền trưởng một tàu cá ở huyện Lý Sơn, không giấu giếm: Hơn 10 năm lái tàu, với hàng trăm chuyến ra khơi đánh bắt ở tận Hoàng Sa, Trường Sa… thế nhưng nhiều quy định pháp luật về an toàn giao thông đường thủy và liên quan thì biết rất ít. Vì vậy chỉ sau khi tham gia học lớp đào tạo thuyền trưởng cách đây không lâu mới thông suốt được được nhiều điều.

Chẳng hạn khi gặp tình huống khẩn cấp như bão, gió to… muốn vào trú tại cảng nào đó ở nước ngoài thì phải sử dụng một loại cờ riêng biệt treo lên, thay vì như trước kia cho anh em trên tàu cầm áo trắng vẫy vẫy để xin phép. Khi tàu hỏng máy ngoài điện đàm để báo, phải treo cờ hiệu để tàu khác biết và tránh, thay vì cử người ngồi trước mũi tàu canh, để rồi mỗi khi thấy tàu khác đến phải gào to, la lớn để họ tránh…

Còn chủ tàu, kiêm thuyền trưởng tàu cá Trần Văn Thành (45 tuổi), ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tâm sự: Lâu nay khi đưa tàu khai thác ngoài khơi nếu gặp tình huống gì thì chỉ biết xử lý theo kinh nghiệm. Đến khi tham gia lớp học này mới biết và hiểu ra rất nhiều điều, nhất là luật và những qui định về hàng hải…

Nỗ lực xóa tình trạng “tài xế tàu cá không bằng”

Người tham gia khóa đào tạo thuyền trưởng có thể bị thiệt thòi chút ít về kinh tế do phải bỏ dở 1, 2 phiên biển. Thế nhưng những kiến thức được trang bị từ lớp học này, đặc biệt là việc tuân thủ những quy định khi vào các cảng lớn; hay lúc hoạt động đánh bắt, neo trú trên những địa điểm có nhiều tàu thuyền đi qua sẽ giúp ích rất nhiều, hạn chế những rủi ro do va đập… cho các lái tàu, nhất là đối với số tham gia khai thác xa bờ như chúng tôi, ngư dân Bùi Thanh Hà, ở xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa bày tỏ.

Ước 80% lái tàu cá đánh bắt xa bờ trong tỉnh Quảng Ngãi đã được đào tạo và cấp chứng chỉ 

 Ông Toàn, cho biết: Từ năm 2005 đến nay từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau, riêng chi cục đã phối hợp với các trường chuyên môn trong nước và Bộ Thủy sản (nay là Bộ NN&PTNT) để mở hàng chục lớp đào tạo thuyền trưởng tàu cá (hạng 5, công suất từ 20CV-90CV) và nâng cấp thuyền trưởng tàu cá hạng 5 lên hạng 4 (lái tàu có công suất từ 90 Cv trở lên); đào tạo máy trưởng tàu cá.

Đến thời điểm này đã cấp chứng chỉ thuyền trưởng  (hạng 5 và 4) cho khoảng 3.000 trường hợp và 2.000 chứng chỉ máy trưởng. Với số thuyền, máy trưởng đã được cấp chứng chỉ, thì ước số lái tàu cá và thợ máy hiện đang hoạt động trên biển đã qua đào tạo đạt trên 80%.

Riêng năm 2012 và 2013, đã cấp khoảng 370 chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng. Thay vì nộp học phí khoảng 1,4 triệu đồng/khóa/người như trước đó, năm 2012 có 70% trong tổng số 160 người được miễn học phí; còn năm 2013, 210 ngư dân được đào tạo được miễn phí hoàn toàn. Trong thời gian đến, Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi sẽ tạo mọi điều kiện để số còn lại được tham gia đào tạo, nâng cấp chứng chỉ.