Chile: Nuôi cá chình mouray đỏ đầu tiên trên thế giới

Piero Magnolfi Orsini, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành công ty Colorado Chile cho biết, từ năm 2006 đã nung nấu ý tưởng nuôi cá chình mouray đỏ. Do xuất thân là một nhà sinh học biển, nên Piero đã có dịp được nhìn thấy cá chình mouray đỏ bố mẹ (Genypterus chilensis) tại Trung tâm nghiên cứu biển Quintay, Đại học Andrés Bello ở Chile. Cách đây gần 20 năm, Chile khai thác khoảng 3.000 tấn cá chỉnh đỏ mỗi năm, nhưng nay chỉ còn 400 tấn do đánh bắt quá mức dẫn đến cạn kiệt nguồn lợi tự nhiên. Ngoài ra, cá chình mouray đỏ là một loài hải sản nức tiếng ở Chile, nên việc giới thiệu sản phẩm này ra thị trường sẽ không tốn nhiều công sức tiếp thị.   

Cá chình mouray đỏ thích hợp môi trường nuôi mật độ cao. Ảnh: Worldfishfarming

Trong 6 năm đầu tiên, công ty Colorado Chile hoạt động bằng vốn tư nhân. Khi đón nhận kết quả kỹ thuật khả quan, Corfo, một cơ quan nhà nước đã hỗ trợ Colorado nghiên cứu và phát triển trong nhiều lĩnh vực khác nhau và ủng hộ sáng kiến nuôi cá chình mouray đỏ. Peiro quyết định chuyển cơ sở nuôi cá đến Coquimbo và xây dựng hệ thống raceway với bể thấp. 

Trong hai năm đầu tiên, công ty tập trung đánh bắt cá bố mẹ hoang dã, lặn và tìm hiểu môi trường sống của cá, đồng thời đánh giá thành phần trong dạ dày để xác định con mồi và tập tính ăn theo mùa. Cá chình đỏ sống thành đàn cho đến khi trưởng thành mới tách ra sống đơn độc. Tập tính này giúp chúng có thể sinh sản trong bể có cột nước thấp. Năm 2021, Colorado Chile hợp tác với Aquamiks để tối ưu hóa hệ thống nuôi và chất lượng cá giống. 

Thách thức chính 

Cá chình mouray đỏ có thể sinh sản liên tục 120 ngày nên việc xác định chất lượng trứng gặp rất nhiều khó khăn. Hiện tại, Colorado kiểm soát quá trình sinh sản của cá thông qua một chu kỳ quang nhiệt được tiêu chuẩn hóa nên cá sinh sản quanh năm. Cá bố mẹ được nhận dạng riêng lẻ trong bể theo cặp. Công ty sử dụng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm và kiểm soát di truyền thông qua trữ lạnh tinh trùng nên đã sản xuất thành công cá bố mẹ F1 và đang nỗ lực sản xuất F2. 

Công ty cũng hợp tác với Đại học Chile chọn lọc di truyền các gia hệ có tính trạng tốt như lớn nhanh, kháng bệnh và thành thục sớm…Đồng thời, công ty nghiên cứu quần thể cá chình đỏ mouray tự nhiên ở Chile và phát hiện khác biệt di truyền giữa quần thể ở miền Nam,Trung và Bắc do điều kiện môi trường khác nhau. 

Hiện, Chile chưa phát triển được ngành nuôi biển công nghiệp nên vẫn thiếu nhân lực có trình độ. Đây cũng là trở ngại của Colorado trong những năm đầu tiên vận hành. Thời điểm đó, tỷ lệ ấu trùng sống sót chỉ 15 – 20%. Sau khi hợp tác với AquaMiks, tỷ lệ này tăng lên 30 – 35%. Ngoài thành quả về tỷ lệ sống, giai đoạn ấu trùng cũng được rút ngắn từ 90 ngày xuống 60 ngày. Tương tự, giai đoạn ương và nuôi thương phẩm cũng được rút ngắn nhờ những cải tiến quy trình nuôi và kiểm soát chất lượng cá giống. Ấu trùng cá thích nghi rất nhanh với thức ăn khô và cứng cáp hoàn toàn sau 10 – 15 ngày với sản lượng ổn định quanh năm. 

Thuận lợi

Cá chình được nuôi tăng trưởng trên đất liền. Do sống theo đàn cho đến khi trưởng thành, nên công ty xác định mật độ tối ưu lên tới 330-340 kg/m3. Theo quan sát, mật độ càng thấp thì cá càng căng thẳng. Là loài bản địa, cá chình đỏ có khả năng kháng lại mầm bệnh địa phương. Do đó, Colorado không cần sử dụng kháng sinh suốt chu kỳ nuôi. Loài cá này có lượng chất nhầy trên da cao giúp tăng khả năng bảo vệ trước mầm bệnh. Hơn nữa, Colorado có thể củng cố hàng rào bảo vệ này trong điều kiện nuôi nhốt thông qua chế độ ăn đặc biệt. Hệ thống RAS của Colorado tái sử dụng 50% nguồn nước. 50% nước còn lại, công ty dự định lắp đặt hệ thống thủy canh với các loài chịu mặn hoặc hệ thống lọc nước. Chu kỳ nuôi cá chình mouray đỏ từ giai đoạn ấu trùng đến khi đạt cỡ thương phẩm 2kg mất 32 tháng. 

Cá chình mouray đỏ là loài cá nạc với hàm lượng protein cao (20%) và ít chất béo (7%), khác hoàn toàn với cá hồi nên phân khúc thị trường tương tự cá tuyết. Công ty sản xuất thức ăn cho cá bố mẹ, còn lại sử dụng thức ăn công nghiệp giàu đạm và ít chất béo. Công ty cũng hợp tác với Cargill và Aller Aqua để sản xuất thức ăn dành riêng cho cá. 

Nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của cá chình mouray đỏ trong khoảng 11 – 18°C. Tại một số quốc gia như Tây Ban Nha, dù điều kiện tự nhiên phù hợp để nuôi cá chình đỏ nhưng chính phủ không cho phép do hạn chế du nhập các loài ngoại lai. Ngoài Chile, Brazil và Peru có điều kiện phù hợp để nuôi loài cá này, nhưng vẫn chưa đơn vị nào nắm bắt được công nghệ. 

Đan Linh

(Theo Worldfishfarming)