Agribank lo mất tiền tỷ ở dự án thủy sản

Vụ án hình sự “vi phạm các quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” do Cơ quan An ninh điều tra Công an TP Cần Thơ khởi tố ngày 24/12/2015. Đến ngày 16/6/2016, khởi tố bị can bắt tạm giam Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam) Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân và Giám đốc Công ty TNHH Tân Tiến Phạm Tường Thi. Ngày 29/6/2016, tiếp tục khởi tố bị can bắt tạm giam Phó Giám đốc Công ty TNHH Tân Tiến Nguyễn Văn Đạt và Trưởng phòng Tín dụng doanh nghiệp Agribank Cần Thơ Bùi Tuấn Anh. Các doanh nhân bị khởi tố hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, còn Trưởng phòng Bùi Tuấn Anh về hành vi “cố ý làm trái nguyên tắc quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

 Thiệt hại hay chưa?

Năm 2011, Công ty Tây Nam lập dự án đầu tư xây dựng nhà máy chế biến nông thủy sản Tây Nam tại cụm công nghiệp ở xã Tân Tiến (huyện Vị Thanh, Hậu Giang) tổng vốn 690 tỷ đồng. Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang có công văn ngày 20/10/2011, xác định dự án thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất. Ngày 22/12/2011, Phó Tổng giám đốc Agribank Việt Nam Kiều Trọng Tuyến phê duyệt cho vay theo dự án đầu tư, thời hạn 10 năm. Ngày 2/1/2012, Agribank Cần Thơ ký hợp đồng tín dụng cho vay ưu đãi 289 tỷ đồng. Đến ngày 17/4/2013, giải ngân 258 tỷ đồng, không lãi suất theo Quyết định 63 của Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch nông, thủy sản.

Dự án triển khai không đúng cam kết vì nhiều lý do, có cả việc sử dụng vốn vay sai mục đích. Ngày 1/8/2014, Agribank Cần Thơ và Công ty Tây Nam thống nhất chuyển tiền vay sang có lãi suất. Số tiền lãi tính đến lúc đó là 59 tỷ 474.197.323 đồng, Công ty Tây Nam cam kết trả.

Cơ quan An ninh điều tra xác định khoản lãi hơn 59 tỷ là thiệt hại, cấu thành tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” của ông Nhân. Việc giải ngân 258 tỷ đồng thông qua tổng thầu là liên danh Công ty TNHH Tân Tiến, Cổ phần QBI và TNHH MTV Kỹ nghệ lạnh Á Châu. Liên danh này chưa chứng minh được 68 tỷ đồng sử dụng vào mục đích gì, nên chủ doanh nghiệp cũng bị khởi tố hành vi “lừa đảo”.

Trong lúc, công văn ngày 1/7/2016, của Agribank Việt Nam do Chủ tịch Hội đồng Thành viên Trịnh Ngọc Khánh ký, gửi lãnh đạo TP Cần Thơ, cho rằng khoản lãi hơn 59 tỷ đồng chưa thiệt hại. Lý do, Công ty Tây Nam còn nợ gốc chưa đến hạn trả, “Bộ Tài chính cũng chưa cấp bù lãi suất cho Agribank” và “Công ty Tây Nam đang cam kết trả”. Công ty Tây Nam có tài sản đảm bảo được định giá 523 tỷ đồng.

Trong tài sản đảm bảo có một siêu thị ở TP Cần Thơ, cao 4 tầng, diện tích đất gần 3.000 m² (tại số 51, Nguyễn Trãi, Ninh Kiều). Siêu thị này được Công ty TNHH Thẩm định giá Hoàng Quân định giá hơn 360 tỷ đồng; còn Công ty TNHH Thẩm định giá Độc Lập định giá hơn 305 tỷ. Có nghi vấn việc định giá không chính xác vì Công ty Tây Nam mua đấu giá trước đó chưa lâu, chỉ 104 tỷ đồng. Giám đốc Công an Cần Thơ, đại tá Trần Ngọc Hạnh, cho biết đang trưng cầu Sở Tài chính tổ chức giám định lại.

 Ngân hàng lo mất tiền

Luật sư Nguyễn Trường Thành, Trưởng Văn phòng Luật sư Vạn Lý (Cần Thơ), cho rằng trường hợp ông Nhân chưa rõ dấu hiệu của hành vi “lừa đảo…” như khởi tố. Dấu hiệu “cố ý làm trái…” của ông Tuấn Anh cũng chưa rõ, vì phát vay theo phê duyệt của cấp trên và khi thấy thực hiện chưa đúng đã điều chỉnh hợp đồng trước khởi tố vụ án hơn một năm.

Vẫn phân tích của Luật sư Thành, theo Bộ Luật Hình sự, tội “cố ý làm trái…” chỉ bị xử lý hình sự khi “có hậu quả nghiêm trọng xảy ra về mặt vật chất”. Ở đây, Agribank Việt Nam khẳng định, hậu quả chưa xảy ra. Ông Tuấn Anh bị khởi tố bắt tạm giam về hành vi “cố ý làm trái…” lại không phù hợp với quyết định khởi tố vụ án hình sự là “vi phạm các quy định cho vay…”.

Hiện nay, Agribank Việt Nam đang lo mất tiền. Hồi tháng 1/2016, Agribank Việt Nam đã khởi kiện Công ty Tây Nam ra TAND quận Ninh Kiều đòi nợ gốc 258 tỷ đồng và lãi suất hơn 100 tỷ tạm tính đến ngày 31/12/2015. Ngày 29/1/2016, Giám đốc Công an Cần Thơ Trần Ngọc Hạnh có công văn cho biết, an ninh đang điều tra nhưng việc kiện “để thu hồi nợ thì không ảnh hưởng đến tiến trình điều tra vụ án”. Vì thế, ngày 22/2/2016, TAND quận Ninh Kiều đã tổ chức hòa giải.

Đến ngày 7/3/2016, Phó Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Công an Cần Thơ, đại tá Nguyễn Văn Thảo, có công văn yêu cầu TAND quận Ninh Kiều chuyển hồ sơ vụ kiện cho công an “để tiến hành điều tra theo quy định Tố tụng hình sự”. Vụ kiện đòi nợ phải đình lại.

Cho nên ngày 8/7/2016, Giám đốc Agribank Cần Thơ ký công văn gửi nhiều cơ quan tố tụng Cần Thơ, đề nghị “tạo điều kiện cho phép Agribank Cần Thơ được xử lý tài sản thu hồi nợ vay”, bằng phát mãi tài sản thế chấp của Công ty Tây Nam. Đề nghị này chưa được giải quyết.