Biển miền Trung đã an toàn?

Biển đã sạch?

Tại hội nghị, GS.TS Mai Trọng Nhuận (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, chương trình quan trắc, đánh giá chất lượng nước biển, trầm tích và các hệ sinh thái trong thời gian từ tháng 4 – 5/2016 trên phạm vi 8 tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Nam. Tiếp đó, chương trình đánh giá, xác định phạm vi ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh thái biển thực hiện từ tháng 6 – 16/8/2016 trên phạm vi 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế. Các nhóm đối tượng được các chuyên gia phân loại đánh giá diễn biến gồm chất lượng nước biển, chất lượng trầm tích biển, tồn lưu trong màng bám hệ keo sắt, các hệ sinh thái. Theo nhóm chuyên gia, 3 chất nguy hại gây hiện tượng biển chết là phenol, xyanua, sắt có nguồn gốc từ Formosa Hà Tĩnh. Hệ keo sắt khi hấp thụ độc tố phenol, xyanua… lắng xuống các rạn san hô phủ bám và gây ra việc suy thoái của các hệ sinh thái.

Sắt của Công ty Formusa rơi xuống biển là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường – Ảnh: Lê Hiếu

Theo ông Mai Trọng Nhuận, chất lượng nước biển tại 19 bãi tắm từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế cũng như trầm tích biển qua kết quả giám sát liên tục đến nay cho thấy, tất cả các thông số đều nằm trong giới hạn cho phép của QCVN 10-MT:2015/BTNMT, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh. Tuy nhiên, còn 3 khu vực cần được tiếp tục quan trắc và giám sát chặt chẽ, thường xuyên gồm khu vực cách bờ 1,5 km thuộc Sơn Dương (Hà Tĩnh, khoảng 300 km2), cửa Nhật Lệ (Quảng Bình, khoảng 330 km2), hòn Sơn Chà (Thừa Thiên – Huế, khoảng 160 km2) do chịu tác động của dòng xoáy cục bộ, có một số thông số môi trường cao hơn so với các khu vực khác nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép.

Theo chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, mặc dù khoảng thời điểm này những công bố có thể chưa truyền đạt được trọn vẹn mong muốn của ngư dân, nhưng đã cho thấy một tín hiệu rất đáng mừng là diễn biến chất lượng nước biển, sự phục hồi hệ sinh thái đang rất tích cực. Đồng thời, xác định quy luật rất rõ ràng là khả năng tự làm sạch và những quy luật về thủy tự, động lực học hay về mặt kiến tạo… thì khu vực 4 tỉnh miền Trung hoàn toàn có thể tự làm sạch những chất ô nhiễm.

 Dựa trên các phân tích chất lượng nước biển cùng các thành phần, thành tố trầm tích đáy, môi trường nước, vùng nước mặt và vùng nước giữa, tầng nước đáy và keo tụ… cho thấy các nhà khoa học đã công bố được những khu vực môi trường biển an toàn. Diễn biến tồn lưu trong màng bám hệ keo sắt (vật chất lắng đọng) cho thấy quy luật tự nhiên và điều kiện tự nhiên đã làm cho các vật chất lắng đọng đã phân tán… và không còn nguy hại như trước nữa.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng rất thận trọng trước các vấn đề có thể tác động đến sức khỏe của người dân, nên đã có khuyến cáo về những mối nguy hay vùng nước xoáy tại khu vực đó sẽ có khả năng tiếp tục tích tụ và chưa kiểm soát được quy luật nồng độ các chất ô nhiễm. Do vậy, trước mắt cần khoanh vùng các địa điểm đó để khuyến cáo người dân trong việc đánh bắt, các hoạt động du lịch tắm biển, thể thao.

Vấn đề an toàn thực phẩm

Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm là việc hết sức cần thiết, cần có thời gian và cần phải làm rất cẩn trọng, đáp ứng các tiêu chí và công tác khoa học cũng như các quy chuẩn. Bộ Y tế đang khẩn trương hoàn thiện và khi có đầy đủ số liệu sẽ công bố thông tin về an toàn đối với hải sản. Khi đó cũng mới tuyên bố sự cố môi trường đã kết thúc. Biển miền Trung mới thực sự an toàn trên các phương diện: hải sản, chất lượng nước biển, trầm tích cũng như hoạt động kinh tế, dân sinh có thể trở lại bình thường.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, với việc xác định đúng nguồn gây ra ô nhiễm và sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương cùng các nhà khoa học, đến nay chúng ta đã hoàn toàn kiểm soát, giám sát được nguồn thải. Đây là một trong những điều kiện tiên quyết để đưa môi trường biển miền Trung trở về ngưỡng an toàn. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng trong tương lai thì các nhà quản lý cần tăng cường giám sát đối với nhà máy sản xuất Formosa để không để xảy ra các sự cố tương tự.