Công nghệ di truyền đang thay đổi diện mạo ngành tôm

Chuyển đổi bền vững

Trước đây, cắt cuống mắt được áp dụng phổ biến như một phương pháp đơn giản để kích thích sinh sản ở tôm mẹ – bằng cách làm giảm hormone ức chế tuyến sinh dục (GIH) và tăng hormone kích thích tuyến sinh dục (GSH). Tuy nhiên, phương pháp này đang chịu áp lực loại bỏ từ các thị trường xuất khẩu lớn như EU do lo ngại về phúc lợi động vật, cùng với những thách thức trong vận hành tại các trại giống.

Ngược lại, mô hình không cắt cuống mắt tuy có thể làm giảm 20–25% sản lượng ấu trùng mỗi con cái mỗi tháng, nhưng lại mang đến nhiều lợi ích dài hạn: đàn tôm bố mẹ khỏe mạnh hơn, ít bị stress, chất lượng hậu ấu trùng (PL) được cải thiện, và đặc biệt là tiềm năng cải thiện di truyền vượt trội nhờ các công cụ chọn giống hiện đại.

Sức mạnh từ công nghệ gen: Chọn giống chính xác – Sinh sản tối ưu

CAT đã đầu tư vào các nền tảng giải trình tự gen và công nghệ định dạng SNP tiên tiến, mang đến những giải pháp chọn giống có độ chính xác cao và chi phí hợp lý, bao gồm:

Genotyping mật độ thấp: đến 1.000 SNPs

Genotyping mật độ trung bình: đến 10.000 SNPs

Genotyping mật độ cao: trên 10.000 SNPs

Giải trình tự toàn bộ hệ gen

Giải trình tự toàn bộ hệ gen dạng “low-pass” có hiệu chỉnh (Imputation)

Những công cụ này cho phép CAT lựa chọn những con tôm có biểu hiện tốt về tần suất sinh sản, chất lượng tinh trùng, khả năng giao phối và chất lượng trứng – tất cả đều là các chỉ tiêu quan trọng trong mô hình không cắt cuống mắt.

Chọn lọc di truyền: Tăng tốc và chính xác hơn với công nghệ

CAT cung cấp nhiều mô hình chọn giống phù hợp với quy mô và mục tiêu của từng chương trình:

Chọn lọc khối (Mass Selection): Chi phí thấp, dễ thực hiện, phù hợp với một số chỉ tiêu đơn; có thể sử dụng SNP để giám sát cận huyết.

Chọn lọc theo gia đình (Family Selection): Giúp cải thiện đồng thời nhiều chỉ tiêu, đảm bảo kiểm soát tốt cận huyết, hỗ trợ xây dựng trại nhân giống SPF.

Chọn lọc gen toàn diện (Genomic Selection): Tối ưu nhất về độ chính xác, kiểm soát cận huyết và duy trì tính đa dạng di truyền; phù hợp cho các chương trình quy mô trung và lớn.

Kết quả nghiên cứu tại Viện Đại dương (Oceanic Institute) cho thấy sự khác biệt lớn về hiệu suất sinh sản giữa các dòng tôm không cắt cuống mắt dù được nuôi trong cùng điều kiện. Có những gia đình mà tôm cái đẻ đến 5–6 lần chỉ trong 6 tuần – chứng minh rằng tiềm năng di truyền là yếu tố quyết định và hoàn toàn có thể khai thác thông qua chọn lọc chính xác.

CAT tin rằng, việc trì hoãn chuyển đổi sang mô hình không cắt cuống mắt là sự lãng phí thời gian và tiềm năng di truyền quý giá. Với sự hỗ trợ của các công cụ chọn giống di truyền hiện đại, mô hình này không chỉ khả thi, mà còn là con đường tất yếu hướng đến một ngành tôm nhân văn hơn, bền vững hơn và hiệu quả hơn.

CAT