Để phát triển bền vững nghề nuôi tôm…

Đã khó càng thêm khó

Qua các hội thảo về dịch bệnh trên tôm thời gian qua, các nhà khoa học đưa ra 3 nhóm nguyên nhân khiến tôm chết: môi trường ô nhiễm nặng; chất lượng tôm giống kém; ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Tác nhân chính gây hội chứng hoại tử gan tụy trên tôm vẫn chưa được xác định, nên các địa phương càng lúng túng trong triển khai phòng chống dịch bệnh.

Do ảnh hưởng dịch bệnh trên tôm, nhiều người nuôi những năm trước bị thua lỗ nay càng thiếu vốn. Trong khi đó, ngân hàng gần như đóng cửa đối với người nuôi tôm, nhất là những hộ gặp khó khăn, nên nông dân càng thiếu vốn đầu tư trang thiết bị tại cơ sở nuôi. Rủi ro trong nuôi tôm vì thế càng cao, nợ nần càng lún sâu, nợ ngân hàng thành nợ khó đòi.

Dịch bệnh trên tôm vẫn đang hoành hành ở ĐBSCL – Ảnh: Thanh Ngân

Người nuôi lỗ nặng

Năm 2011, dịch bệnh trên tôm có làm khó, nhưng đa số người nuôi tôm vẫn lãi lớn, do giá tôm cao. Nhiều hộ nuôi cho biết, năm ngoái chỉ cần tôm sú vượt qua 2,5 tháng tuổi (vụ nuôi khoảng 4 tháng), tôm thẻ qua 1,5 tháng tuổi (vụ nuôi khoảng 2,5 – 3 tháng) là người nuôi đã hòa vốn, thậm chí đã có lãi nếu tôm lớn nhanh. Ai gặp may, đưa được tôm “về đích” (nuôi đến cỡ thu hoạch) thì lợi nhuận càng cao, mỗi vụ tôm sú có thể lãi trên 500 triệu đồng/ha, tôm thẻ lãi trên 300 triệu đồng/ha.

Năm nay, thời điểm này, tôm nuôi bị bệnh phải thu giữa chừng bị lỗ là chuyện thường. Tôm “về đích” vẫn không lãi bao nhiêu, chỉ một số ít hộ hòa vốn, do chi phí nuôi tôm liên tục tăng, trong khi giá tôm xuống mức thấp kỷ lục 3 năm qua. Theo một số thương lái, hiện tôm sú loại 40 con/kg được mua với giá 105 – 110 ngàn đồng/kg, tôm sú loại 30 con/kg giá 120 – 125 ngàn đồng/kg; tôm thẻ loại 100 con/kg giá 70 ngàn đồng/kg.

Nhiều người nuôi cho biết, so với mức cao nhất năm 2011, giá tôm sú giá đã giảm 50% (giảm 100 – 120 ngàn đồng/kg), giá tôm thẻ giảm 30% (giảm 30 ngàn đồng/kg). Để nuôi được một kg tôm sú thương phẩm loại 30 – 40 con/kg, phải bỏ ra hơn 100 ngàn đồng (tăng hơn 20 ngàn đồng/kg) và trên 75 ngàn đồng/kg đối với tôm thẻ chân trắng (tăng hơn 15 ngàn đồng/kg). Với giá tôm hiện tại, sau khi trừ chi phí, người nuôi chỉ hòa vốn hoặc có lãi nhưng thấp hơn lãi suất ngân hàng.

Những tháng cuối năm, đà giảm giá tôm thương phẩm có thể chững lại, do nhu cầu của các nước nhập khẩu tăng cao, nhưng giá tôm khó đảo chiều tăng giá mạnh, bởi nguồn cung tôm nguyên liệu thế giới năm nay tăng cao. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam dự báo: Năm 2012, sản lượng tôm chân trắng của Ấn Độ sẽ tăng 30% so với năm 2011, đạt khoảng 100 ngàn tấn; sản lượng tôm chân trắng của Indonesia cũng sẽ tăng cao. Nghề nuôi tôm tại Thái Lan, một số nước Châu Á và Trung, Nam Mỹ cũng sẽ trúng lớn trong năm nay, với sản lượng tôm tăng 10-20% so với năm trước.

Cần có thêm chính sách

 Theo Hội Nghề cá tỉnh Tiền Giang, nghề nuôi tôm còn đang gặp nhiều khó khăn khác nữa: cơ sở hạ tầng vùng nuôi chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật; chất lượng tôm giống xấu; giá nguyên liệu đầu vào (thức ăn, hóa chất, con giống…) liên tục tăng, môi trường nuôi bị ô nhiễm…

Theo ông Phan Hữu Hội – Phó Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh Tiền Giang, để nghề nuôi tôm ở ĐBSCL phát triển bền vững, cần cùng lúc thực hiện nhiều giải pháp: Nhà nước có chính sách khoanh nợ, giãn nợ, cho người nuôi tôm vay vốn với lãi suất ưu đãi; Các viện, trường quan tâm nghiên cứu, sớm tìm ra tác nhân gây dịch bệnh trên tôm, từ đó có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, nhằm giảm rủi ro dịch bệnh cho người nuôi tôm; Cơ quan chức năng Trung ương quan tâm, đầu tư, hỗ trợ địa phương xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ nghề nuôi tôm; Tăng cường kiểm soát giá nguyên, vật liệu đầu vào nuôi thủy sản, tránh tình trạng liên tục tăng giá như thời gian qua, phát huy hiệu quả chính sách bình ổn giá thức ăn chăn nuôi. Cùng đó, Tổng cục Thủy sản cần tăng cường giám sát điều kiện sản xuất, kinh doanh tôm giống, chất lượng tôm bố mẹ; tăng cường kiểm tra, kiểm soát hiệu quả chất lượng tôm giống tại các tỉnh trọng điểm.