Dinh dưỡng cho cá hồi: Yếu tố nền tảng cho tăng trưởng và sức khỏe (phần 1)

Dinh dưỡng cho cá Hồi

Giống như tất cả các loài cá khác, cá hồi cũng có nhu cầu dinh dưỡng riêng biệt theo loài. Vì vậy, để sản xuất được loại thức ăn phù hợp, nhà sản xuất cần hiểu rõ nhu cầu cụ thể của các chất dinh dưỡng khác nhau ở từng giai đoạn phát triển của cá. Ngoài ra, tối ưu hóa công tác quản lý thức ăn (tần suất cho ăn và lượng thức ăn) là rất quan trọng để có được đàn cá khỏe mạnh, tăng trưởng nhanh.

Dinh dưỡng là sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: (1) Nhu cầu ở từng giai đoạn phát triển, (2) Chất lượng thức ăn, (3) Thành phần nguyên liệu, và (4) Quy trình sản xuất.

Mỗi giai đoạn, cá có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Trong giai đoạn đầu đời, cá hồi vân cần nhiều đạm, nhiều chất béo và ít chất bột đường hơn giai đoạn trưởng thành. Cá cần những chất dinh dưỡng đa lượng này với số lượng lớn để giúp cá khỏe mạnh và tăng trưởng tốt. Khi cá hồi trưởng thành, nhu cầu các chất dinh dưỡng này giảm xuống, vì vậy nhu cầu đạm cũng giảm theo.

Trong giai đoạn đầu đời, điều quan trọng là hỗ trợ cá bột và cá giống tăng trưởng một cách khỏe mạnh bằng thức ăn chất lượng cao và thành phần phù hợp nhất với nhu cầu của cá. Thành phần dinh dưỡng trung bình trong giai đoạn này bao gồm 54% đạm và 18% chất béo, chủ yếu đến từ các nguyên liệu có nguồn gốc sinh vật biển chất lượng cao để đảm bảo độ ngon miệng và hấp dẫn đối với cá. Việc cung cấp hàm lượng đạm cao trong giai đoạn đầu này là rất quan trọng để tạo nền tảng cho sự phát triển của cơ và các cơ quan.

Đến giai đoạn nuôi thương phẩm, nhu cầu đạm thấp hơn nhưng cá cần nhiều năng lượng hơn cho các hoạt động của cơ thể, vì vậy hàm lượng chất béo cao hơn phải được bổ sung vào thức ăn. Điều cần thiết là phải duy trì tỷ lệ tối ưu của đạm tiêu hóa so với năng lượng tiêu hóa – để cung cấp dinh dưỡng và giúp cá tăng trưởng tốt nhất có thể. Mức đạm trung bình của giai đoạn này khoảng 40-42%, và chất béo khoảng 25% tùy thuộc vào kích cỡ cá và yêu cầu về thành tích nuôi.

Ở giai đoạn sinh sản, trứng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng vì vậy quá trình hình thành và phát triển của trứng cần rất nhiều năng lượng. Do đó, cá hồi bố mẹ cần có chế độ dinh dưỡng riêng. Trong giai đoạn này, đạm cần thiết cho cả việc duy trì cơ thể cá cái và sản sinh trứng. Nhu cầu đạm và chất béo trung bình lần lượt là khoảng 44% và 16%. Các vi chất dinh dưỡng mà Skretting bổ sung trong thức ăn cho cá bố mẹ đảm bảo sản phẩm sinh dục phát triển hoàn thiện và cá có sức khỏe tốt nhất.

Màu sắc của cá hồi

Giới thiệu

Trong nuôi trồng thủy sản, màu cơ đỏ đặc trưng của cá hồi vân (Oncorhynchus mykiss) và cá hồi Đại Tây Dương (Salmo salar) là kết quả của quá trình tích trữ astaxanthin, một loại sắc tố carotenoids được bổ sung vào thức ăn, chúng liên kết với đạm trong cơ thịt và được tích trữ dần theo thời gian. Astaxanthin là sắc tố chính trong thịt cá hồi. Một sắc tố khác đôi khi được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản, mặc dù hiện nay ít được sử dụng hơn, là canthaxanthin. Người tiêu dùng chủ yếu dựa trên màu sắc của cơ thịt để đánh giá sản phẩm, và đây cũng là một tiêu chí chất lượng quan trọng. Do đó, việc đảm bảo cơ thịt cá đạt được màu sắc tối ưu là điều cần thiết trong nuôi cá và sản xuất thức ăn thương mại.

Sự thật về các loại carotenoids

Carotenoids là một nhóm các sắc tố hữu cơ tự nhiên có màu đỏ, cam, vàng và trung tính. Chúng là nguồn gốc của màu sắc của nhiều loại thực vật và động vật. Tên của nhóm sắc tố này bắt nguồn từ cà rốt (Daucus carota L.), sắc tố màu vàng cam β-carotene được phân lập từ cà rốt vào năm 1831.

Nguồn gốc astaxanthin trong thức ăn

Mặc dù astaxanthin có thể có trong tảo nước ngọt Haematococcus pluvialis và nấm men Xanthophyllomyces dendrorhous (còn gọi là Phaffia) nhưng hiện nay các nguồn chính được sử dụng trong sản xuất thức ăn là từ hóa tổng hợp. Có nhiều loại astaxanthin tổng hợp trên thị trường trong đó chủ yếu (>95%) là dạng tự do (không este hóa) giống với tự nhiên. Các sản phẩm thương mại của astaxanthin giống tự nhiên thường được phối trộn để chứa tối thiểu 10% astaxanthin. Astaxanthin tự do được cho liên kết với các thành phần đặc biệt để tạo thành các hạt nhỏ, giúp bảo vệ sắc tố khỏi các phản ứng ôxy hóa và phân hủy trong quá trình sản xuất thức ăn.

Hiệu quả lưu trữ

Mặc dù sắc tố của cá hồi là một lĩnh vực được nghiên cứu rộng rãi, nhưng cơ chế chính xác của quá trình hấp thụ và tích trữ astaxanthin ở cá hồi vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Skretting đã tiến hành nghiên cứu về sắc tố ở cá hồi trong hơn ba thập kỷ và vẫn đang tích cực nghiên cứu để hiểu rõ hơn về chủ đề này. Sự tích trữ carotenoids trong thịt là kết quả của nhiều quá trình, bao gồm tiêu hóa và hấp thụ sắc tố trong đường tiêu hóa, vận chuyển sắc tố trong máu, giữ lại trong cơ và chuyển hóa carotenoids. Mức độ tích trữ là thước đo hiệu quả của carotenoids từ thức ăn được hấp thụ và lưu trữ trong cơ. Thông thường chỉ có 5-15% astaxanthin được giữ lại trong cơ thịt, nghĩa là hiệu quả sử dụng astaxanthin trong thức ăn của cá hồi Đại Tây Dương và cá hồi vân không quá cao. Điều này có thể được giải thích là do khả năng tiêu hóa, hấp thụ thấp trong ruột (thường là 30 – 50%) và quá trình chuyển hóa astaxanthin thành các chất chuyển hóa không màu như retinol hoặc chuyển hóa tiếp thành các sản phẩm khác và được bài tiết ra khỏi cơ thể. Các yếu tố khác có ảnh hưởng đến việc tích trữ astaxanthin ở cá hồi là thành phần thức ăn, hàm lượng cũng như nguồn gốc của astaxanthin, cỡ cá, giới tính, loài cá và hàm lượng carotenoids trong cơ. Các yếu tố di truyền cũng có ảnh hưởng đến sắc tố. Nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt đáng kể về khả năng tích trữ astaxanthin của cá thuộc các loài và họ khác nhau.

Joao Sendao
(Hoài An lược dịch)