Hội chứng teo gan ở tôm và cách điều trị phòng ngừa

Bệnh xảy ra do các nguyên nhân sau:

– Nắng nóng kéo dài, hệ tảo trong ao phát triển phức tạp, bao gồm cả tảo độc. Từ đó tôm bị một số độc tố làm ảnh hưởng đến gan, tụy.

– Khi nhiệt độ tăng cao kích hoạt các phản ứng hóa học ở tầng dưới đáy ao để tạo khí độc H2S (mặc dù pH ao ổn định ở giới hạn thích hợp). Một số tôm tấp bờ có biểu hiện hơi vàng mang và tôm bơi lội theo đàn vào ban đêm.

– Các ao có bệnh điều có hiện tượng nhiểm khuẩn. Nghĩa là khâu sử dụng vi sinh, diệt khuẩn định kỳ của ao chưa tốt hoặc cần kiểmtra lại chất lượng vi sinh dang sử dụng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, tấn công vào hệ thống gan tụy.

– Thực tế kiểm tra tôm phát hiện một số tôm có gan tích nước (gan sung). Gan sung là giai đoạn đầu biểu hiện tôm bị ảnh hưởng của các yếu tố kể trên nhưng người quản lý không phát hiện được. Gan teo là giai đoạn cuối của bệnh, đến lúc này người quản lý ao mới phát hiện. Tất cả tôm tấp bờ điều có hiện tượng gan teo, ốp vỏ, khó hoặc không thể hồi phục.

– Hầu hết các ao có tôm bệnh đều có tôm bị công thân khi thăm nhá.

– Xác định chưa có dấu hiệu liên quan đến độc tố nấm mốc từ thức ăn.

Qua nhận định trên, Bayer thống nhất áp dụng chung một phát đồ điều trị và phòng ngừa cho các ao như sau:

Điều trị khi ao có một vài tôm teo gan tấp bờ:

– Diệt khuẩn bằng Virkon A: 1,2g/m3 nước ao (1,2ppm) nếu ao có dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng. Chú ý khi diệt khuẩn có thể gây sóc nhẹ cho tôm trong ao. Vì vậy cần phải đánh giá thật kỷ tình trạng sức khỏe của tôm trong ao trước khi quyết định diệt khuẩn.

– Khử khí độc H2S bằng Pond Dtox (500 gam/5.000m2 đáy ao).

– Trộn vào thức ăn:

Osamet Shrimp: 20 gam/kg thúc ăn.

Oli-Mos: 10 ggam/kg thức ăn.

Coforta A:   5 gam/kg thức ăn.

Đủ 4 cử ăn, ăn trong 4 ngày liên tục. Sau đó trộn tiếp các thuốc bồi dưỡng để tăng sức đề kháng:

Grow Shrimp:  5 gam/kg thức ăn.

Probai:  5gam/kg thức ăn.

Aqua C:  5gam/kg thức ăn.

Đủ 4 cữ ăn, ăn trong 3 ngày liên tục.

( Tổng thời gian điều trị của liệu trình là 7 ngày ).

Những dấu hiệu ghi nhận kết quả trong quá trình điều trị như sau:

Sau 2 ngày sử dụng thuốc: Số tôm tấp bờ vẫn còn nhưng không tăng thêm.

Sau 4 ngày sử dụng thuốc:  Không còn tôm tấp bờ, tôm ăn tăng bình thường.

Sau 7 ngày sử dụng thuốc: Gan tôm gọn, vỏ chuyển dần sang màu đậm, vỏ cứng.

Trong quá trình điều trị có một số trường hợp tôm vừa ăn thuốc được khỏang 3-4 ngày thì đến chu kỳ tôm lột vỏ. Những tôm lột vỏ sẽ bị yếu và tấp bờ. Trong trường hợp này phải chấp nhận tôm bị hao hụt nhiều hơn những ao khác.

Phòng ngừa cho những ao trong cùng trang trại hoặc khu vực nhưng chưa có biểu hiện bệnh:

Khử khí độc H2S bằng Pond Dtox ( 500 gam/5.000m2 đáy ao).

Trộn vào thức ăn:

Osamet Shrimp: 10 gam/kg thức ăn.

Oli-Mos:  5 gam/kg thức ăn

Đủ trong 4 cử ăn, ăn trong 3 ngày liên tục. Sau đó trộn tiếp các thuốc bồi dưỡng tăng sức đề kháng:

Grow Shrimp: 

3 gam/kg thức ăn.

Probai:  5 gam/kg thức ăn.

Aqua C:  3 gam/kg thứ ăn.

Trộn xen kẻ 2 cử ăn mạnh nhất trong ngày,  ăn trong 3 ngày liên tục.

Các ao được phòng ngừa đều bình thường, tôm ăn tốt. Bayer khuyến cáo nên định kỳ 10 ngày hoặc 15  ngày lặp lại qui trình phòng bệnh cho toàn trang trại 1 lần (Riêng Pond Dtox mỗi thang sử dụng 1 lần).

Những chú ý quan trọng:

Có những trường hợp phát hiện bệnh trễ (tôm teo gan tấp bờ nhiều, số còn lại vẫn ăn) nhưng chủ ao không thu (do tôm còn nhỏ) mà áp dụng qui trình trị bệnh, kết hợp thường xuyên vớt tôm tấp bờ ra khỏi ao thì số tôm rớt đáy chết kéo dài trong 7-10 ngày, nhưng số còn lại vẫn khỏe, có thể nuôi tiếp. Áp dụng cách này thì phải giảm thức ăn cho ao (vì tôm sống ăn một ít tôm chết) và trộn thêm men tiêu hóa liều cao vào thức ăn. Sau khi điều trị 3 ngày phải dùng vi sinh Pondlus liều cao (400 gam/5.000m2 đáy ao) để giúp phân hủy nhanh xác tôm chết (do tôm sống không ăn hết) và Pond Dtox để khử khí độc H2S do xác tôm tạo nên.

HUỲNH QUỐC KHỞI

(Phó Giám đốc Trung tâm

Khuyến nông – Khuyến ngư Bạc Liêu)