T2, 03/02/2025 01:03

Mở rộng thị trường ngách: Hướng đi triển vọng

Chưa có đánh giá về bài viết

(TSVN) – Năm 2025, xuất khẩu thủy sản được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt hơn. Trong đó, dư địa phát triển tại các thị trường ngách hứa hẹn sẽ mang lại cho Việt Nam nhiều cơ hội gia tăng kim ngạch.

Tiềm năng tại EU

Liên minh châu Âu (EU) là thị trường tiêu thụ và nhập khẩu thủy sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, thị phần của Việt Nam tại khu vực này mới chiếm một tỷ lệ khiêm tốn. Do đó, có thể thấy dư địa phát triển còn rất lớn.

Năm 2023, do tình hình thị trường gặp nhiều khó khăn, cầu sụt giảm mạnh nên xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU cũng bị ảnh hưởng tiêu cực. Đến năm 2024, thị trường EU có xu hướng phục hồi trở lại, giá cả thị trường và tiêu dùng ổn định hơn.

Cơ cấu xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU trong thời gian tới dự kiến sẽ có nhiều chuyển biến khi các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tích cực đẩy mạnh xuất khẩu những sản phẩm thủy sản được hưởng ưu đãi từ EVFTA trong khi phía đối tác cũng ưu tiên lựa chọn sản phẩm thủy sản từ Việt Nam do có mức giá cạnh tranh hơn và nguồn nguyên liệu ổn định.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đánh giá, EVFTA dự kiến giúp xuất khẩu thủy sản tăng trưởng khoảng 2% giai đoạn 2020 – 2030.

Xét trong cơ cấu các thị trường thành viên, bên cạnh những thị trường xuất khẩu chủ lực và truyền thống như Hà Lan, Đức, Pháp…, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam hiện vẫn còn nhiều dư địa và cơ hội để khai thác hiệu quả hơn một số thị trường tiềm năng, thị trường ngách tại EU.

Vụ Thị trường Châu Âu – Châu Mỹ (Bộ Công Thương) nhìn nhận, có 3 quốc gia có thể là thị trường ngách trong các nước thành viên EU.
Thứ nhất là Litva – quốc gia đứng thứ 36 trong danh sách các nước giàu nhất với GDP hàng năm đạt khoảng 23.723 USD bình quân đầu người, tương đương 66,45 tỷ USD. Hàng năm nước này chi khoảng 650 triệu USD để nhập khẩu thủy sản.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, sau khi EVFTA có hiệu lực, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới Litva liên tục tăng. Năm 2021 tăng 42,97% so với năm 2020 đạt 23,6 triệu USD. Năm 2022 xuất khẩu thủy sản tới Litva đạt 39,9 triệu USD, tăng 68,8% so với năm 2021, chiếm 3,06% tổng trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU. Cá ngừ, chả cá và cá tra là những mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực tới thị trường Litva và có nhiều cơ hội tăng trưởng trong thời gian tới. Đặc biệt là những sản phẩm thủy sản của Việt Nam đáp ứng tốt các yêu cầu của thị trường về chất lượng, truy xuất nguồn gốc…

Thứ hai là Phần Lan. Đất nước Bắc Âu là quốc gia nhập khẩu thủy sản lớn thứ 13 ở EU khi hàng năm chi hơn 600 triệu USD cho nhập khẩu thủy sản.

Theo số liệu thống kê của ITC, năm 2022 có Phần Lan chi 678 triệu USD để nhập khẩu thủy sản, chiếm 1,14% tổng trị giá nhập khẩu thủy sản của EU. Trong đó Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ 4 từ ngoài EU cho Phần Lan, chiếm 1,71% tổng trị giá nhập khẩu thủy sản của Phần Lan từ ngoài EU.

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới thị trường này sau khi EVFTA có hiệu lực đang tăng trưởng không ổn định, song dư địa cho việc đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản tới thị trường này là khá cao. Cá ngừ, tôm và cá tra là 3 mặt hàng thủy sản xuất khẩu chính của Việt Nam tới thị trường Phần Lan.

Thứ ba là Rumani. Đây là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn thứ 11 của Việt Nam ở khu vực EU năm 2022, chiếm 1,87% tổng trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới Liên minh châu Âu. Rumani hàng năm chi khoảng hơn 400 triệu USD để nhập khẩu thủy sản (năm 2022 là 463 triệu USD, chiếm 0,78% tổng giá trị nhập khẩu thủy sản của cả khối EU, tăng 7,5% so với năm trước đó). Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ hai cho Rumani sau Thổ Nhĩ Kỳ từ ngoài EU.

Đặc biệt, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới Rumani liên tục tăng mạnh sau khi EVFTA có hiệu lực. Cá ngừ, tôm và cá tra là ba mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của nước ta tới thị trường này.

Trung Đông – cửa ngõ chiến lược

Trung Đông nổi lên như một thị trường tiềm năng với mức tăng trưởng 18%, đạt doanh thu 334 triệu USD trong 11 tháng của năm 2024, chiếm gần 4% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Trong số các sản phẩm thủy sản xuất khẩu sang Trung Đông, cá ngừ và cá tra là hai mặt hàng chủ lực khi tỷ trọng lần lượt là 31% và 40%. Cá ngừ ghi nhận mức tăng trưởng 44% với cá ngừ đóng hộp và đóng túi tăng hơn 1,5 lần so với cùng kỳ năm trước, chiếm gần 70% kim ngạch xuất khẩu. Sản phẩm cá ngừ đóng hộp, đặc biệt là trong dầu hoặc nước muối, đang được người tiêu dùng Trung Đông ưa chuộng nhờ sự tiện lợi và khả năng bảo quản lâu dài.

Ngoài cá ngừ, mặt hàng cá tra tăng trưởng 13%, đạt trên 134 triệu USD trong 11 tháng đầu năm 2024. Cá tra phi lê, cắt khúc và cá nguyên con đông lạnh tiếp tục chiếm ưu thế nhờ vào tính tiện lợi và dễ chế biến, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của người tiêu dùng tại khu vực này.

VASEP đánh giá, khu vực Trung Đông với các nền kinh tế mạnh mẽ như Israel, Ả rập Xê út, Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) và Qatar đang là một trong những thị trường xuất khẩu thủy sản tiềm năng nhất với nhu cầu tiêu thụ thủy sản cao. Trong đó, Israel là quốc gia nhập khẩu thủy sản lớn nhất Trung Đông, chiếm gần 30% giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang khu vực này, chủ yếu là cá ngừ đóng hộp. Mức tăng trưởng của thị trường này lên tới 35% trong 11 tháng đầu năm 2024.

Với UAE, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang nước này cũng ghi nhận tăng trưởng đạt 28%. Kim ngạch với Ai Cập và Iraq đối với cá tra cũng có xu hướng khả quan. Đáng chú ý, hệ thống logistics của UAE hiện đại, đi kèm với tiêu chuẩn nhập khẩu linh hoạt, là điểm thuận lợi với ngành thủy sản nước ta. Nếu xét về mặt địa lý, Ả rập Xê út và Qatar được xem là “cửa ngõ” cho thủy sản Việt Nam tiếp cận được các quốc gia khác ở Trung Đông.

VASEP nhận định, sự tăng trưởng mạnh mẽ của xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông mở ra nhiều cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. Đáng chú ý, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam – UAE (CEPA) đã được ký kết chỉ sau hơn một năm đàm phán. Đây là hiệp định thương mại tự do đầu tiên Việt Nam ký với một nước Ả rập, mở ra thời kỳ mới trong quan hệ được nâng cấp và ngày càng đi vào thực chất giữa Việt Nam với UAE nói riêng cũng như các nước Ả rập nói chung.

Dù vậy, vẫn có những thách thức nhất định đối với thị trường ngách tại Trung Đông, chẳng hạn là tiêu chuẩn Halal.

Do đa số các quốc gia Trung Đông theo đạo Hồi, sản phẩm thủy sản phải được chứng nhận Halal để đảm bảo tính hợp pháp theo tôn giáo. Từ đó, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình chế biến, giết mổ và bảo quản sản phẩm.

Một thách thức khác cho thủy sản Việt Nam đối với thị trường Trung Đông cần được nhắc tới, đó là bất ổn địa chính trị ở khu vực này, kéo theo nhu cầu nhập khẩu giảm cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến chuỗi cung ứng.

Để tận dụng tối đa cơ hội từ thị trường Trung Đông, VASEP nhấn mạnh, các doanh nghiệp cần đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và đáp ứng các yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Bên cạnh đó, đẩy mạnh áp dụng công nghệ hiện đại vào quá trình sản xuất, chế biến và bảo quản thủy sản để nâng cao năng lực cạnh tranh; đi kèm với xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và uy tín trên thị trường quốc tế.

Doanh nghiệp cũng cần đa dạng hóa các loại mặt hàng, không chỉ tập trung vào cá ngừ và cá tra cũng như nghiên cứu kỹ lưỡng thị trường tiêu dùng, các quy định, tiêu chuẩn về thủy sản của mỗi nước tại Trung Đông.

Quý An

Bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Hãy là người đầu tiên bình luận trong bài
error: Content is protected !!