Ngành tôm 2012: Rủi ro vẫn còn quá lớn

Hàng rào kỹ thuật

Tại hội nghị do Bộ NN&PTNT tổ chức, về nuôi tôm nước lợ năm 2012 và thực hiện kế hoạch 2013, các ý kiến đều cho rằng ngành tôm chủ yếu sống dựa vào xuất khẩu nhưng năm 2012 xuất khẩu gặp nhiều khó khăn.

Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho biết, năm 2012 xuất khẩu gặp nhiều khó khăn do nhiều nước tham gia nuôi tôm và bán ra thị trường với giá rẻ, như tôm Thái Lan giá thấp hơn tôm Việt Nam 1 USD/kg; tôm Ấn Độ thấp hơn 5 USD/kg. Thực tế này buộc các nhà xuất khẩu Việt Nam phải tìm đến các thị trường tôm cao cấp; nhưng việc Nhật Bản đưa ra những tiêu chuẩn kỹ thuật mang tính rào cản đã khiến việc xuất khẩu của Việt Nam gặp khó.

Nhiều thị trường khác cũng đang dựng hàng rào kỹ thuật, nhằm bảo hộ sản xuất trong nước và phân luồng nhập khẩu. Một số nhà xuất khẩu cho rằng sau Nhật có thể đến Hàn Quốc và một số nước khác sẽ áp dụng những tiêu chuẩn khắt khe đối với nhập khẩu tôm. Do vậy, việc sản xuất con giống, thức ăn và quy trình nuôi cần phải chỉnh đốn, nhất là vấn đề Ethoxyquin.

Năm 2012, xuất khẩu tôm gặp khó với Ethoxyquin – Ảnh: Phan Thanh Cường

Nhiều loại bệnh

Theo Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam Nguyễn Việt Thắng, tôm chết do nhiều loại bệnh, nhiều nguyên nhân. Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính xảy ra ở 19 tỉnh, thành phố, với tổng diện tích tôm bị thiệt hại 46.093ha. Nguyên nhân nào dẫn đến hội chứng này cũng là vấn đề chưa thống nhất. Các nhà khoa học cho rằng chất lượng tôm giống “có vấn đề”. Tôm giống nhiễm vi khuẩn Vibrio, khi gặp tác nhân bất lợi dẫn đến tình trạng tôm chết hàng loạt. Việc quản lý tôm giống đang có những kẽ hở lớn, tôm giống giá rẻ không rõ nguồn gốc xuất xứ và chất lượng được bán tràn lan.

Tuy vậy, thống kê của Bộ cũng cho thấy diện tích tôm chết vì hoại tử gan tụy cấp chỉ chiếm 45,7% diện tích tôm chết. Thế có nghĩa, hơn 50% diện tích tôm chết do nhiều nguyên nhân, chứng bệnh khác. Đây là bài toán không dễ giải.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Năm: “Cần xem xét lại quy trình nuôi tôm công nghiệp hiện nay, phải chăng lượng hóa chất được dùng trong nuôi tôm công nghiệp đáng báo động?”. Tuy vậy, các chế phẩm sinh học trên thị trường lại trong tình trạng “đa số là hàng giả và kém chất lượng, khiến nông dân mất tiền oan”.

Quá sức người nuôi

Thị trường khó khăn, bệnh tôm hoành hành, dù người nuôi đã dốc sức đối phó. Một chủ trang trại, cũng là một điển hình nuôi tôm ở ĐBSCL bày tỏ, ngay cả đối với ông, để vay được ngân hàng dăm tỷ đồng đầu tư sau thất bát cũng không dễ. “Họ định giá đất thế chấp của nông dân rất thấp. Vậy chúng tôi lấy đâu ra vốn để tái cơ cấu sản xuất sau dịch bệnh?”.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết, đại diện Bộ đã đến trụ sở Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc, tìm chuyên gia giỏi về giải quyết bệnh tôm. Tuy nhiên, để ngành tôm có thể tái cơ cấu, xây dựng lại hạ tầng và cơ sở kỹ thuật theo tiêu chuẩn mới, cần có ngân sách và quỹ thời gian. Bộ trưởng kêu gọi các công ty chế biến thức ăn tôm thực hiện chuyển dần sang thức ăn tôm không có Ethoxyquin.