(TSVN) – Theo thống kê từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 5 năm qua, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Mỹ đạt bình quân 1,5 – 2,1 tỷ USD mỗi năm.Điều này bắt nguồn từ chất lượng thủy sản của nước ta ngày càng được cải thiện, giúp duy trì và mở rộng vị thế trên đất Mỹ trong bối cảnh nhu cầu với thủy sản Việt Nam là không nhỏ.
Đầu tháng 11/2024, cuộc đua vào Nhà Trắng đã ngã ngũ. Ông Donald Trump được bầu trở thành Tổng thống thứ 47 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ sau chiến thắng trước đối thủ là bà Kamala Harris. Việc ông Trump có nhiệm kỳ thứ hai được đánh giá sẽ ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam nói chung và lĩnh vực thuỷ sản của nước ta nói riêng.
Bởi lẽ, tân Tổng thống Mỹ sẽ mang theo nhiều chính sách kinh tế khác biệt với người tiền nhiệm như tăng thuế nhập khẩu, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thu hút FDI về Mỹ…
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đến nay vẫn chưa có hồi kết. Sự so kè giữa hai cường quốc thời gian qua đã gây tác động không nhỏ tới nền kinh tế của cả hai nước, cũng như các nền kinh tế mở khác trên thế giới – mà Việt Nam nằm trong số đó. Hè năm 2018, chính ông Trump đã phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ này của ông Donald Trump, Việt Nam vẫn có thể được hưởng lợi nếu biết tận dụng các cơ hội. Bởi lẽ, có thể sẽ có những thay đổi lớn trong chuỗi cung ứng và nhập khẩu của Mỹ khi nền kinh tế số một thế giới cắt giảm nhập khẩu các sản phẩm thủy sản từ Trung Quốc. Đây là cơ hội của thủy sản Việt Nam để phần nào lấp khoảng trống đó trong bối cảnh tôm và cá tra là những sản phẩm thủy sản chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ.
Trước việc Mỹ tăng thuế quan, ở chiều ngược lại, Trung Quốc có thể đẩy mạnh nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam để thay thế cho việc giảm nhập khẩu thủy sản từ Mỹ.
Bên cạnh đó, cuộc chiến thương mại ngày một nóng lên sẽ kéo theo khả năng chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng. Với vị trí địa lý là nước láng giềng, Việt Nam là quốc gia được hưởng lợi không nhỏ khi xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc. Hơn nữa, không chỉ Trung Quốc, Việt Nam có thể cũng là một nguồn cung tiềm năng trong lĩnh vực thủy sản với các quốc gia bị Mỹ đánh thuế quan cao.
Để tận dụng tối đa cơ hội đó, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cần duy trì chất lượng sản phẩm cao, tăng cường chế biến sâu và khai thác các hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, tính riêng năm 2024, Việt Nam đối phó với tổng số 26 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại nước ngoài, trong đó, Hoa Kỳ chiếm gần 50% tổng số vụ việc đã khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
Ngoài những cơ hội trong bối cảnh chiến tranh thương mại, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cũng phải đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại của Mỹ. Các biện pháp này có thể bao gồm thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp và các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm.
Dù kết quả thuế chống bán phá giá đối với tôm, cá tra và thuế chống trợ cấp với tôm Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có xu hướng thuận lợi hơn trong năm 2025, các doanh nghiệp vẫn cần thận trọng và có chiến lược khi xuất khẩu sang thị trường này.
Bên cạnh đó, chính sách bảo hộ và hàng rào thuế quan của Mỹ cũng có thể khiến cạnh tranh gia tăng giữa Việt Nam với các đối thủ mạnh về xuất khẩu thủy sản như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia.
Theo nhìn nhận của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), để tăng trưởng xuất khẩu thủy sản sang Mỹ trong bối cảnh thay đổi chính sách thương mại quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động và linh hoạt trong việc thích ứng với các yếu tố biến động của thị trường.
Cụ thể, các sản phẩm thủy sản xuất khẩu bắt buộc phải tuân thủ đầy đủ các quy định của FDA (Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ), bao gồm các tiêu chuẩn về vệ sinh, an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh. Đồng thời, các doanh nghiệp cần đảm bảo các tiêu chuẩn về sản xuất bền vững và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt từ khâu nuôi trồng đến chế biến để đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của thị trường Mỹ.
Ngay chính người tiêu dùng Mỹ cũng đang dần quan tâm đến các vấn đề về môi trường, phát triển bền vững. Đó cũng là lý do các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cần áp dụng các phương pháp nuôi trồng thân thiện với môi trường, áp dụng các cách thức đi kèm với tiêu chuẩn quốc tế (GlobalGAP, MSC…) để ngày càng đáp ứng nhu cầu cao của thị trường. Bản thân doanh nghiệp cũng phải minh bạch nguồn gốc nguyên liệu, quá trình sản xuất để xây dựng thương hiệu với người tiêu dùng Mỹ cũng như các nhà bán lẻ lớn tại nước này.
Theo thống kê từ Trung tâm thương mại thế giới (ITC), kể từ tháng 2/2024 đến tháng 8/2024, phile cá tra đông lạnh vượt qua phile rô phi đông lạnh và trở thành sản phẩm cá thịt trắng được tiêu thụ nhiều nhất tại Mỹ.
Đông Phong