Phòng bệnh cho cá tra mùa mưa

Tác động

Vào mùa mưa, các loại vi khuẩn, nội ngoại ký sinh trùng như: nấm, các loại vi khuẩn như Vibrio, Aromonas, Streptococcus,… phát triển mạnh. Chúng chính là tác nhân gây bệnh cho cá tra.

Mưa làm rửa trôi phèn, các chất hữu cơ, độc tố tích tụ từ bờ xuống ao cá làm môi trường nước trong ao nuôi cá luôn biến động, giảm nồng độ pH và gây nhiễm phèn ao nuôi, ảnh hưởng trực tiếp đến cá trong ao.

Vào mùa mưa, các loại khí độc như: NH3, H2S, NO2 tồn đọng ở đáy ao dễ bị bùng phát do pH thấp và nhiệt độ giảm.

Tuân thủ quy trình nuôi

Thực hiện đúng quy trình cải tạo ao. Tẩy dọn ao thật kỹ trước khi ương nuôi. Nạo vét kỹ bùn dưới đáy ao, tu sửa lại bờ mương, dọn sạch cỏ rác, phơi đáy ao. Sau đó dùng các loại hóa chất để tẩy dọn nhằm diệt địch hại và sinh vật là ký chủ trung gian, sinh vật cạnh tranh thức ăn của cá như các loài cá dữ, cá tạp, giáp xác, côn trùng, nòng nọc, sinh vật đáy; diệt các sinh vật gây bệnh cho cá như: vi khuẩn, nấm, tảo đơn bào và các loại ký sinh trùng.

Chọn mua con giống để ương và nuôi có nguồn gốc bố mẹ rõ ràng, tốt nhất là nên sử dụng con giống đã được chọn lọc có chất lượng cao ở các Trung tâm giống thủy sản và các cơ sở uy tín. Mật độ thả nuôi theo hướng dẫn của cơ quan quản lý thủy sản.

Sử dụng vaccine phòng bệnh theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc cơ quan thú y có thẩm quyền, đặc biệt là đối với các bệnh nguy hiểm như gan thận mủ, xuất huyết, đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ nhiễm bệnh.

Chỉ sử dụng thuốc, hóa chất, chế phẩm sinh học trong Danh mục thuốc thú y dùng trong thú y, thủy sản được phép lưu hành tại Việt Nam.

Quản lý cho ăn

Sử dụng thức ăn có các thành phần, kích cỡ phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của cá. Không sử dụng thức ăn bị ẩm, mốc cho cá ăn.

Thực hiện biện pháp kỹ thuật cho cá ăn theo “4 định” tùy từng mùa vụ, chất nước, điều kiện môi trường và trạng thái cơ thể cá mà có sự thay đổi cho thích hợp.

Trong trường hợp điều kiện thời tiết biến động, dịch bệnh,… có thể giảm khẩu phần cho ăn.

Định kỳ bổ sung vào thức ăn một số loại vitamin, chế phẩm hay men tiêu hóa nhằm tăng khả năng tiêu hóa và hấp thụ thức ăn, tăng cường sức đề kháng cho tôm, cá nuôi như:

– Men vi sinh probiotic: Là một chế phẩm sinh học probiotic và enzyme tổng hợp ở dạng bột, dùng để tăng cường tiêu hóa và bảo vệ đường ruột.

– Dầu mực: Có tác dụng bao bọc thức ăn và thuốc, tránh trường hợp thức ăn và thuốc tan rữa nhanh trong môi trường nước. Tạo mùi hấp dẫn cho cá bắt mồi nhiều.

– Vitamin C: Khi thời tiết thay đổi hoặc xung quanh vùng nuôi có dịch bệnh nên bổ sung thường xuyên Vitamin C vào thức ăn cho cá với liều lượng sử dụng tùy thuộc vào từng loại.

Hàng ngày theo dõi hoạt động bắt mồi, tình trạng sức khỏe của cá và chất lượng nước trong ao để điều chỉnh lượng thức ăn.

Tiêu diệt nguồn gốc gây bệnh

Tiến hành kiểm dịch giống trước khi vận chuyển, dùng các biện pháp xử lý để tránh mang mầm bệnh từ nơi này sang nơi khác.

– Sát trùng cơ thể cá: Mặc dù ao đã tẩy dọn kỹ, nhưng cá giống vẫn có thể mang mầm bệnh vào ao, nên sau khi kiểm dịch, người nuôi có thể chọn các phương pháp sau:

+ Tắm cá: CuSO4.5H2O (phèn xanh) 2 – 5 ppm/5 – 15 phút; Muối ăn NaCl 3 – 5%/3 – 5 phút; Formalin 200 – 300 ppm/15 – 20 phút.

+ Phun xuống ao 1 trong các loại hóa chất trên, nồng độ giảm đi 10 lần.

– Sát trùng nơi cá đến ăn: Nơi cho cá ăn thường chứa thức ăn bị thừa, thối rữa gây nhiễm bẩn tạo điều kiện cho sinh vật gây bệnh phát triển. Do đó, nên vớt bỏ thức ăn thừa, rửa sạch sàng ăn, thường xuyên khử trùng địa điểm cho ăn. Loại thuốc, liều dùng tùy thuộc vào chất nước, nhiệt độ và mực nước trong ao. Tốt nhất dùng vôi nung hoặc Clorua vôi treo 2 – 3 túi xung quanh chỗ ăn để khử trùng. Liều lượng: 2 – 4 kg/túi vôi nung, 100 – 200 g/túi Clorua vôi.

– Sát trùng dụng cụ: Dụng cụ đánh bắt, dụng cụ bằng gỗ, quần áo khi lội ao phải dùng dung dịch TCCA 20 ppm để ngâm ít nhất 1 giờ và rửa sạch mới dùng. Sinh vật gây bệnh có thể theo dụng cụ lây lan bệnh từ ao bị bệnh sang ao cá khỏe. Vì vậy, nên dùng dụng cụ riêng biệt từng ao, nếu thiếu sau khi sử dụng phải có biện pháp khử trùng trước khi dùng cho ao khác.

– Dùng thuốc phòng ngừa bệnh: Trước mùa mưa, người nuôi có thể sử dụng các loại sản phẩm có tác động đến sự phục hồi hoạt động của thận, tỳ tạng, gan, gia tăng mật số huyết sắc tố trong máu để đảm bảo chức năng vận chuyển và trao đổi ôxy.
Ngoài ra, nên sử dụng thêm lá xoan, dây giác, cỏ mực,… đập dập rồi bọc lại bằng lưới cước treo ở đầu bè hoặc ở chỗ cho ăn với liều lượng 5 – 10 kg/mỗi lần treo sẽ nâng cao hiệu quả phòng ngừa các bệnh ngoại ký sinh trên cá trong mùa mưa.

Quản lý ao nuôi

Quản lý chất lượng nước trong ao ương và nuôi thật tốt, tránh để xảy ra hiện tượng các yếu tố thủy, lý, hóa biến động lớn và ao nhiễm bẩn trong quá trình sản xuất.

Định kỳ 5 – 7 ngày/lần sử dụng chế phẩm sinh học để xử lý ô nhiễm nước ao.

Nước xả, chất thải từ ao đang nuôi phải được xử lý đảm bảo yêu cầu vệ sinh thú y bằng vôi bột, hóa chất được phép. Trường hợp ao xảy ra bệnh ở vụ trước, phải xử lý nước đảm bảo không còn mầm bệnh trước khi xả thải.

Kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi: DO (hằng ngày); pH, độ kiềm (2 ngày/lần); H2S, NH3 (1 tuần/lần).

Người làm việc tại cơ sở nuôi phải thực hiện vệ sinh, khử trùng khi vào, ra.

Giám sát dịch bệnh chủ động: Lấy mẫu xét nghiệm theo hướng dẫn của cơ quan thú y; và định kỳ lấy mẫu cá để xét nghiệm xác định mầm bệnh ít nhất 1 lần/tháng/ao. Giám sát dịch bệnh bị động: Khi phát hiện cá bị bệnh, chết bất thường cần báo cho cơ quan thú y gần nhất; phối hợp với cán bộ thú y lấy mẫu gửi xét nghiệm xác định tác nhân gây bệnh.

Thanh Hiếu