“Thẻ vàng” và cả sinh mạng (P1)

Loạt bài “thẻ vàng” và cả sinh mạng sẽ cảnh tỉnh ngư dân không nên đánh đổi mạng sống vì đồng tiền, đồng thời gây ảnh hưởng đến ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vì bị Liên minh châu Âu phạt “thẻ vàng”.

ĐẠN GĂM KHẮP THÂN TÀU

Một bộ lạc đầy hoang dã trong rừng ở Papua New Guinea. Ảnh Rebelcircus.com

Thỉnh thoảng, cả thế giới lại rùng mình khi nhìn thấy hình ảnh thiêu sống phù thủy được phát tán đi từ quốc đảo Papua New Guinea. Vậy nhưng, ngư dân Quảng Ngãi lang thang ra Thái Bình Dương và nhiều người từng bị bắt ở quốc đảo thổ dân.  

Tàu thành bia bắn

Những ngư dân ra nước ngoài đánh cá trái phép ở Quảng Ngãi giờ đây vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại hình ảnh ngư dân Trần Văn Định đi biển khỏe mạnh, nhưng trở về chỉ là cái xác không hồn bọc trong túi ny lon và một vết đạn xuyên qua đầu. Trước đó, vào ngày 3/4/2017, tàu cá QNg 96677 TS do ngư dân Nguyễn Văn Mười, quê ở huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cập bến. Thân tàu chi chít vết đạn. Các ngư dân này khai với lực lượng Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi về việc tàu bị bắn là do đi sang vùng biển của Indonesia, sau đó di chuyển sang vùng biển của Philippines ở tọa độ 9 độ 05 phút vĩ độ Bắc – 117 độ 00 phút độ kinh Đông.

Các ngư dân được Bộ đội Biên phòng lấy lời khai đã tường thuật, tàu đánh cá lấn sang vùng biển Philippines nên bị tàu tuần tra đuổi theo, nã đạn như mưa. Biên bản hiện trường xác định thân tàu dính 201 vết đạn. Ước tính cả con tàu này hứng trọn 11 băng đạn tiểu liên. Các ngư dân cho biết, trong lúc tàu bỏ chạy, mọi người đã chèn bao gạo quanh ca bin để biến thành lô cốt cố thủ. Nhưng cuối cùng, ngư dân Trần Văn Định vẫn bị đạn xuyên mắt bên trái dẫn đến tử vong tại chỗ.

Vụ việc trên được các ngư dân khai báo xảy ra vào khoảng thời gian từ lúc 20 giờ đến 23 giờ ngày 12/3. Do trời tối nên không thể mô tả đặc điểm tàu đã đuổi theo tàu của ngư dân có đặc điểm như thế nào? Con tàu này đã đuổi bám theo tàu ngư dân suốt 3 tiếng đồng hồ và liên tục xả súng ở phía mạn phải. Thân tàu bị thủng nhiều lỗ và có những kẽ hở nứt toác dẫn đến rỉ nước vào khoang máy. Hiện trường có 17 đầu đạn bắn rải từ trước đến chính diện ca bin tàu, điều đó chứng tỏ tàu tuần tra quyết tâm tiêu diệt luôn con tàu ngư dân đang cố gắng bỏ chạy.

Ba thuyền trưởng Quảng Ngãi bị giam giữ tại quốc đảo Salomon. Tháng 8/2018, cộng đồng người Việt đăng ảnh và kêu gọi hỗ trợ (ảnh tư liệu)

Lời khai của các ngư dân thực tế đã xuất hiện nhiều điểm mâu thuẫn. Thứ nhất, từ ngày con tàu bị bắn đến khi tàu cập bờ là 22 ngày. Trong khi nếu chạy một mạch từ đảo Lý Sơn sang đến bờ đông của Philippines cũng chỉ mất tối đa là 5 ngày 5 đêm? Thông thường, các ngư dân ra tận Thái Bình Dương đánh bắt thường tìm cách che giấu để làm nhẹ hành vi bằng cách khai đánh bắt ở biển Đông, nhưng do tàu chết máy hoặc bám theo đàn cá nên lạc sang vùng biển lân cận. Ngư dân Phạm Thiên, là người từng bị bắt cho biết, những chiếc tàu bị xả súng bắn như bia đỡ đạn thì đều bị săn đuổi ngoài Thái Bình Dương. Những con tàu này đi sang vùng biển của quốc đảo Papua New Guinea, vào đảo Bi Smarck, Dolak, Archi để lặn hải sâm.

Các ngư dân từng bị đuổi bắn xin giấu danh tính và cho biết, từng đi trên tàu ra Thái Bình Dương và bị hải quân Papua New Guinea đuổi theo bắn như vãi đạn. Lính trên tàu chiến là thổ dân Melansia da đen. Họ cứ đuổi chặn đầu rồi lại bắn hết băng đạn. Các ngư dân kêu khóc, kéo bao gạo để chèn thành lô cốt trên tàu. Đạn từ tàu tuần tra lia từ trước mũi, chuyển xuống bụng tàu, rắc lên buồng lái. Đến lúc đạn xoáy sát đầu mọi người và gỗ vụn bay tung tóe, toàn bộ ngư dân bỏ tàu lao xuống biển, sau đó giơ tay đầu hàng ngay dưới nước rồi tự bơi đến nộp mạng, chấp nhận bị giã báng súng vào người.

Nỗi ám ảnh kinh hoàng

Tàu cá ngư dân bị rượt đuổi ở Nouvelle Caledonia – Tư liệu 

Papua New Guinea là một quốc gia còn lạc hậu, các bộ tộc thỉnh thoảng lại thiêu cháy người vì cho rằng bị ma nhập. Trước tình cảnh trên, các ngư dân khi bị bắt vào quốc đảo này chưa chắc đã được an toàn khi thổ dân nổi cơn thịnh nộ. Đây là quốc đảo có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới và việc truy tìm ra những thủ phạm gây án không hề dễ dàng. Vì Papua New Guinea có diện tích rộng gấp rưỡi Việt Nam, nhưng dân số chỉ 6 triệu người sống trong những cánh rừng mênh mông và nói với nhau bằng 850 thổ ngữ khác biệt. Chỉ có 18% dân số sống ở thành thị, còn lại phần lớn cư dân ở quốc đảo này ẩn cư trong những cánh rừng xa xôi, không có đường đi lại và rất mịt mù.

Các ngư dân kể lại, họ bị bắt đưa lên bờ rồi được chào đón bằng màn giận dữ của thổ dân Melansia. Nếu cảnh sát trên bờ không bảo vệ các ngư dân bị bắt thì điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra. Vì đây là quốc gia có mật độ tội phạm rất cao, có những bộ lạc từng có truyền thống ăn thịt tù binh. Hiện nay, người dân ở ngôi làng Watut Aseki vẫn còn lưu giữ những bộ xác người chết được hun khói. Năm 2009, cảnh sát tại quốc đảo này đã bắt 29 người vì phạm tội ăn thịt người. Thông tin này lan truyền cả thế giới.

Đầu năm 2014, truyền thông thế giới từng đưa hình ảnh kinh hãi về người dân ở làng Warakum tra tấn và thiêu sống cô gái Kepari Neniata, 20 tuổi.  Sự việc diễn ra công khai ngay trước mặt cảnh sát. Sau đó, tại quốc đảo này lại có thêm 3 bà mẹ khác tiếp tục bị tra tấn và thiêu sống trước đám đông. Ủy ban cải cách Luật và Hiến pháp của Papua New Guinea thống kê, mỗi năm có 150 người ở quốc đảo này bị người dân giết bằng cách tra tấn và thiêu sống, vì cho rằng là phù thủy nguy hiểm. Trước khi bị thiêu sống, phù thủy bị nhét cây cỏ vào đầy miệng. Luật pháp ở Papua New Guinea năm 1971 công nhận việc trừng trị phù thủy, đến năm 2013 thì điều luật này mới bị bãi bỏ.

Bộ NN&PTNT Việt Nam đã thỏa thuận thiết lập đường dây nóng chống đánh bắt bất hợp pháp (IUU fishing). Phía Papua New Guinea cho biết, từ năm 2015 đến 2016, có 8 tàu/118 ngư dân bị bắt; tàu cá QNg 90402 TS bỏ chạy nên bị bắn chìm, một ngư dân thiệt mạng.