Thúc đẩy xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc

Thị trường tiềm năng

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn. Nền kinh tế Trung Quốc đã có dấu hiệu phục hồi sau đại dịch rất rõ rệt, GDP quý I/2023 tăng 4,5% trong 3 tháng đầu năm so cùng kỳ năm ngoái, vượt qua các dự báo. Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam và Trung Quốc đều coi nhau là đối tác thương mại quan trọng. Gần gũi về địa lý, có chung đường biên nên có lợi thế về vận chuyển hàng nông sản cung ứng tới người tiêu dùng.

Thị trường Trung Quốc có nhu cầu lớn đối với các mặt hàng nông lâm thủy sản Việt Nam có lợi thế so sánh trong sản xuất như: thủy sản, rau quả, gỗ và sản phẩm gỗ, thịt gia súc gia cầm… Trung Quốc có tuyến biên giới đường bộ rất thuận lợi cho Việt Nam xuất nhập khẩu hàng hóa với 70% sản phẩm nông sản Việt Nam sang thị trường này bằng đường bộ. Đây là cửa ngõ để Việt Nam đưa nông sản ta vào sâu trong nội địa của Trung Quốc. Đó là những thuận lợi để đẩy mạnh việc xuất nhập khẩu trong thời gian tới.

Hoạt động xuất, nhập khẩu tại cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Ảnh: Văn Đức

Đẩy mạnh giao thương,  tránh ùn ứ

Tuy hội tụ nhiều lợi thế về giao thương nông sản, nhưng việc hợp tác thương mại giữa doanh nghiệp hai nước còn thiếu tính bền vững. Đó là chưa xây dựng được chuỗi liên kết nông sản an toàn và bền vững để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Chuỗi cung ứng chưa được xuyên suốt còn đứt gãy, nên các doanh nghiệp vẫn chủ yếu như bán lẻ và đi tìm mối, không có sự kết nối. Đó không chỉ vấn đề xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói mà còn vấn đề logistics để đảm bảo vận chuyển hàng hóa thông suốt giữa hai bên. Khi hình thành chuỗi này, doanh nghiệp có thể đăng ký trước thời gian thông quan ở cửa khẩu, giảm nguy cơ gây ách tắc.

Triển khai các biện pháp giảm ùn ứ và thúc đẩy xuất khẩu nông sản tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc, từ ngày 29/5 đến 2/6 Bộ NN&PTNT đã cử đoàn công tác do Thứ trưởng Trần Thanh Nam dẫn đầu sang làm việc với Chính quyền nhân dân, Cục Hải quan hai tỉnh Quảng Tây và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) và chỉ đạo tổ chức Diễn đàn kết nối giao thương nông, lâm, thủy sản giữa Việt Nam – Trung Quốc qua hai tỉnh Quảng Tây và Vân Nam.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang việc thực hiện Công điện về việc chủ động triển khai các biện pháp cấp bách nhằm giảm ùn ứ và thúc đẩy xuất khẩu nông sản tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc; tại các cuộc hội đàm với lãnh đạo Chính quyền nhân dân tỉnh Quảng Tây và tỉnh Vân Nam, trước mắt hai bên thống nhất chỉ đạo các đơn vị hải quan, kiểm dịch hai bên cửa khẩu có cơ chế thường xuyên giao lưu trao đổi quy trình nghiệp vụ, cập nhật thông tin phối hợp thông quan nhanh chóng. Đặc biệt, ưu tiên các mặt hàng tươi sống vào vụ thu hoạch nhằm giảm ùn ứ, thúc đẩy giao thương nông, lâm, thủy sản thông qua các cửa khẩu hai tỉnh Quảng Tây và Vân Nam. Tỉnh Vân Nam cũng có nhu cầu cao các sản phẩm thủy sản. Hải quan Côn Minh đồng ý sắp tới sẽ đề xuất với Tổng cục Hải quan Trung Quốc mở rộng danh mục các sản phẩm thủy sản và các loài thủy sản sống được xuất khẩu sang tỉnh Vân Nam. Sau chuyến đi này, Bộ NN&PTNT cũng sẽ có kiến nghị với Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Hai bên nhất trí chỉ đạo tổ chức hội chợ xúc tiến thương mại biên giới luân phiên hàng năm tại Quảng Tây, Vân Nam và các tỉnh của Việt Nam có chung biên giới nhằm tạo thêm cơ hội gặp gỡ giao thương giữa doanh nghiệp hai tỉnh Quảng Tây, Vân Nam với doanh nghiệp Việt Nam từ các tỉnh biên giới nói riêng, cả nước nói chung. Để gia tăng sự gắn kết và chủ động của doanh nghiệp hai nước, hai bên thống nhất chủ trương về xúc tiến thành lập hai Hiệp hội doanh nghiệp nông sản Việt Nam – Quảng Tây và Việt Nam – Vân Nam.

Về lâu dài, hai bên nhất trí giao đơn vị đầu mối căn cứ ý kiến thống nhất tại cuộc hội đàm để khẩn trương trao đổi hoàn thiện tiến đến ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác giữa Bộ NN&PTNT với Chính quyền Quảng Tây, Vân Nam trong lĩnh vực nông nghiệp vào tháng 9/2023 nhân dịp Hội chợ Trung Quốc – ASEAN. Nội dung hợp tác gồm: Chia sẻ thông tin; hợp tác khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực trong nông nghiệp; thiết lập cơ chế phối hợp giữa cơ quan chức năng hai bên nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Tại các buổi làm việc với lãnh đạo hải quan hai tỉnh, hai bên đã thống nhất một số giải pháp, nhằm tăng năng lực thông quan như tăng số lượng doanh nghiệp ưu tiên; hợp tác xuất nhập khẩu một cửa một điểm dừng; thực hiện cơ chế trao đổi mẫu chứng nhận kiểm dịch, công nhận lẫn nhau; nghiên cứu đưa hệ thống cửa khẩu thông minh vào hoạt động thí điểm… Hai bên cử đầu mối thông tin liên lạc nhằm kịp thời phối hợp tháo gỡ vướng mắc trong thông thương hàng nông, lâm, thủy sản; tổ chức họp luân phiên thường niên vào tháng 11 hàng năm giữa Cục Hải quan Quảng Tây, Vân Nam với Bộ NN&PTNT và các cơ quan chức năng của Việt Nam để rà soát, đánh giá kết quả hợp tác trong năm đối với các mặt hàng nông lâm thủy sản xuất nhập khẩu và định hướng triển khai trong năm tiếp theo. Hai bên cùng phối hợp đề xuất với Tổng cục Hải quan Trung Quốc sớm bổ sung các mặt hàng trái cây, thủy sản; bổ sung doanh nghiệp nông sản, thủy sản được xuất khẩu vào Trung Quốc, cũng như cho phép thủy sản sống của Việt Nam xuất qua cửa khẩu của tỉnh Vân Nam.

Vân Anh