Cuộc họp góp ý với dự thảo sửa đổi Nghị định 36 của Chính phủ và Thông tư 23 của Bộ NN&PTNT về cá tra, ngày 10/6, tại Cần Thơ thật là thẳng thắn. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám chủ trì, nói rằng mục đích tìm giải pháp nâng cao chất lượng cá tra, không bàn về khó khăn. Tuy nhiên, thực trạng quá khó khăn của ngành cá tra cứ lừng lững tràn vào phòng họp ở từng ý kiến.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Phạm Anh Tuấn kể câu chuyện mời khách hàng nước ngoài ăn cá tra ở hội chợ. Khách hàng ngạc nhiên: “Sao cá tra ăn ở đây khác hẳn mua trong siêu thị? Ở đây thơm, dai, còn ở siêu thị nhạt, bở?”. Phó Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Hồ Văn Vàng cũng cho biết, khách hàng Việt kiều phàn nàn cá tra trước đây ngon còn sau này không ngon.
Nguyên do, thịt cá tra được thêm nước vào. Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) Nguyễn Như Tiệp cho biết, có loại hóa chất giúp đưa nước vào thịt cá bao nhiêu cũng được. NAFIQAD vừa tổ chức kiểm tra sản phẩm cá tra, kết quả là chỉ một số ít có hàm ẩm thấp. Hàm ẩm chính là thông số cho biết lượng nước đưa vào thịt cá. Theo ông Tiệp, lượng nước trong cá tra tự nhiên xấp xỉ 80%, trước nay chưa phát hiện thay đổi. Còn sản phẩm chế biến, hàm ẩm cứ tăng thêm 1% có nghĩa miếng thịt cá đã bị thêm lượng nước hơn 4%. Nghị định 36 đặt tiêu chuẩn hàm ẩm tối đa 83%, đảm bảo miếng cá vẫn ngon, nhưng qua kiểm tra của NAFIQAD, mới hơn 3% sản phẩm cá tra đạt tỷ lệ đó. Thậm chí, hàm ẩm đến 86% thì cũng không phải tất cả sản phẩm cá tra đã đạt.
Vì thực trạng ấy mà có dự thảo sửa đổi Nghị định 36 và Thông tư 23, nhằm điều chỉnh một số chỉ tiêu tạo lộ trình phù hợp thực tế để nâng cao chất lượng cá tra. Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam Trương Đình Hòe đề nghị: “Không vì vài doanh nghiệp không đàng hoàng mà làm vòng kim cô siết doanh nghiệp”. Nhưng tháo gỡ mức độ nào để như Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Nguyễn Việt Thắng, phải quan tâm đến cả người nuôi, vì an sinh xã hội, sự phát triển bền vững?
Phó Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Võ Hùng Dũng nhắc đến một lý thuyết về khuyết tật thị trường. Theo đó, nếu chất lượng hàng hóa không được khẳng định thì giá dễ bị trượt vào vòng xoáy giảm đến vô cùng, gây đổ vỡ một ngành hàng. Nên ông đặt câu hỏi: nếu điều chỉnh hạ thấp một số chỉ tiêu chất lượng sản phẩm cá tra thì sẽ phát đi tín hiệu gì với thị trường?
Các ý kiến dù đối chọi nhau nhưng vẫn có sự thống nhất tuyệt đối: không thể để đổ vỡ ngành cá tra. Bà Phạm Thị Thu Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Vĩnh Long, khẩn thiết nói cùng hội cùng thuyền trong ngành cá tra mong đối xử với nhau văn minh.
Thứ trưởng Vũ Văn Tám kết luận, cuộc họp đã đạt được mục tiêu trao đổi thắng thắn, dân chủ. Nhưng qua các ý kiến đối chọi nhau chan chát, cũng hiện lên không chỉ thực trạng chất lượng sản phẩm mà cả thực trạng chuỗi sản phẩm cá tra.