TOMGOXY™: Mô thức nuôi tôm thẻ siêu thâm canh không phát thải khí nhà kính

Để sản xuất một tấn tôm thẻ thương phẩm, chúng ta cần một lượng tài nguyên rất lớn, bao gồm 0,45 ha đất canh tác, 45.500 m³ nước, 0,612 tấn cá tạp, 24.859 kWh năng lượng [1] và phát thải hơn 13 tấn khí nhà kính (CO₂e) [2].

Hình 1: Hình phối cảnh trang trại nuôi thẻ siêu thâm canh mô thức TOMGOXY™ tại Salicornia JSC, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh (rừng ngập mặn và cảnh quang được mô phỏng vào năm 2024)

Từ đầu năm 2022, hơn 70% trang trại nuôi tôm thẻ thâm canh phải giảm sản lượng sản xuất hoặc dừng canh tác do bệnh chậm lớn, phân trắng và đốm trắng gây ra bởi vi bào tử trùng Enterocytozoon-hepatopenaei, vi khuẩn vibio-parahaemolyticus và vi trùng đốm trắng. Lần bùng phát dịch bệnh này đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành nuôi tôm nước lợ ở ĐBSCL [4].

Để phát triển bền vững ngành nuôi tôm nước lợ, chúng ta cần có mô thức nuôi tôm thẻ thâm canh mới, giúp sử dụng hiệu quả tài nguyên, ngăn ngừa tốt dịch bệnh, giảm chi phí sản xuất và không phát thải CO₂e.

RYNAN^® Technologies Vietnam là công ty khởi nghiệp ở Trà Vinh, nghiên cứu, phát triển và đưa vào ứng dụng mô thức nuôi tôm thẻ siêu thâm canh TOMGOXY^TM, dựa trên 4 tiêu chí bao gồm: (1) bảo tồn rừng ngập mặn; (2) sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, nước và năng lượng; (3) canh tác tuần hoàn kết hợp nuôi tảo, tôm và cá để giảm chi phí sản xuất và ô nhiễm môi trường; và (4) dùng năng lượng tái tạo thay thế năng lượng từ nguồn nhiên liệu hóa thạch để đạt chỉ số không phát thải CO₂e.

Hình 1 mô tả phối cảnh trang trại nuôi tôm thẻ siêu thâm canh mô thức TOMGOXYTM tại Công ty Salicornia JSC, xây dựng trên diện tích đất 6 ha. Bao gồm khu xử lý nước đầu vào (1 ha), khu nuôi tảo (0,2 ha), khu nuôi tôm thương phẩm (1 ha), khu bảo tồn rừng ngập mặn (2 ha), khu sơ chế đóng gói với khí cải tiến, đường nội bộ và cảnh quan (1,8 ha).

Hình 2: Ao nuôi tôm 500 m² tại Salicornia JSC

Khu xử lý nước đầu vào bao gồm các ao xử lý nước với hóa chất, lắng bùn, lọc cát và sẵn sàng có thể tích chứa 10.000 m³ nước, được trang bị hệ thống vi sóng diệt tảo lam không dùng hóa chất.

Khu nuôi tôm thương phẩm gồm 5 ao tròn nửa chìm dưới mặt đất, mỗi ao có diện tích 1.000 m² và 10 ao tròn nổi trên mặt đất, mỗi ao có diện tích 500 m². Những ao nuôi tôm này có đáy hình nón ngược, lót bạt HDPE với ống siphon ở giữa giúp gom hiệu quả chất thải hữu cơ không tan trong nước. Tôm có thể nuôi với mật độ 300 – 500 con/m² một giai đoạn. Các ao nuôi tôm được cấp khí ôxy có độ tinh khiết trên 90%, với hệ thống tách khí ôxy từ không khí có công suất 1.000 kg/ngày.

Mỗi ao nuôi tôm có 2 hệ thống đa chức năng dùng để:

• Tạo dòng nước chảy tầng một chiều;
• Hòa tan khí ôxy vào nước;
• Cấp thức ăn cho tôm với bộ định lượng tự động;
• Theo dõi trực tuyến DO, pH, độ mặn, nhiệt độ nước, mực nước và nắng trời với bộ cảm ứng thông minh (xem Hình 2).

Ao nuôi tôm còn được trang bị đèn LED để tăng thời gian cho tôm ăn thức ăn công nghiệp giúp tôm tăng trưởng nhanh.

Khu bảo tồn rừng ngập mặn được trồng với 20.000 cây đước kết hợp nuôi cá, giúp phân giải chất thải hữu cơ trong nước xả thải từ ao nuôi tôm. Nước từ khu rừng ngập mặn được bơm đến khu nước đầu vào, xử lý và tái sử dụng để nuôi tôm. Khu rừng ngập mặn có khả năng cô lập 246 tấn CO₂e/năm [5].

Mái nhà khu sơ chế được lắp pin năng lượng mặt trời có công suất 642.142 kWh/năm với 500 kWp. Mỗi kWh điện ở Việt Nam phát thải 0,52 kg CO₂e [6]. Như vậy, hệ thống pin năng lượng mặt trời tại Salicornia JSC có thể giảm phát thải 335 tấn CO₂e/năm.

Các thiết bị thông minh tại  Salicornia JSC được kết nối internet qua mạng LoRa và 4G do Công ty RYNAN^® Technologies Vietnam sản xuất tại Trà Vinh.

Sản lượng tôm thu hoạch tại Salicornia JSC từ 240 đến 300 tấn/năm. Sản lượng cá thu hoạch từ khu rừng ngập mặn khoảng 40 – 50 tấn/năm. Sản xuất mỗi tấn tôm cần khoảng 2.400 kWh điện và 3.000 m³ nước tái sử dụng từ rừng ngập mặn.

Bảo tồn rừng ngập mặn, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng với công nghệ ôxy hóa thay thế phương pháp sục không khí, nuôi tôm kết hợp nuôi tảo và cá, và sử dụng pin năng lượng mặt trời, chúng ta có thể tăng sản lượng tôm trên diện tích đất canh tác và đạt không phát thải CO₂e trong mô thức nuôi tôm thẻ siêu thâm canh TOMGOXY™.

Ts. Nguyễn Thanh Mỹ

RYNAN® Technologies Vietnam JSC.

Cù Lao Long Trị, xã Long Đức, TP Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh 94000.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Claude Boyd và cộng-sự, Aqua. Fish & Fisheries 2021; 1:3–15.

The Nature Conservancy, April 2022.

https://www.globalseafood.org/advocate/study-white-feces-syndrome-in-shrimp-can-be-caused-by-more-than-one-pathogen/

Thông tin thu thập từ những đại lý cung cấp vật tư nuôi tôm ĐBSCL.

Eden Reforestation Project, Debbie@edenprojects.org

http://www.hanoimoi.com.vn/ban-in/Moi-truong/533004/bao-dong-phat-thai-co2-o-viet-nam