Xuất khẩu cá tra sang Mỹ: Cần minh bạch nguồn gốc, nâng tầm chất lượng

Ngành hàng cá tra Việt Nam đang đón nhận những tin vui dồn dập từ thị trường Mỹ, một trong những đối tác xuất khẩu quan trọng nhất với kim ngạch hằng năm lên đến 300 – 400 triệu USD. Bước ngoặt lớn nhất chính là kết quả tích cực từ đợt rà soát hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 20 (POR20).

Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã công nhận nỗ lực của các doanh nghiệp Việt khi có tới 7 đơn vị được hưởng mức thuế 0%. Con số này đặc biệt ấn tượng khi so sánh với chỉ một doanh nghiệp duy nhất đạt được trong kỳ rà soát POR19 trước đó.

“Trái ngọt” từ chính sách này đến gần như ngay lập tức. Theo số liệu ghi nhận, chỉ riêng trong tháng 5/2025, xuất khẩu cá tra sang Mỹ đã tăng vọt 35%, đạt giá trị khoảng 41 triệu USD. Thành tích này đã góp phần nâng tổng kim ngạch 5 tháng đầu năm lên 142 triệu USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Việc được miễn thuế đã trực tiếp giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh và cải thiện đáng kể biên lợi nhuận.

Để có được thành quả này, theo ông Hoàng Trọng Hùng – Giám đốc Nhà máy Thủy sản Đại Tây Dương, nhiều doanh nghiệp đã phải trải qua một quá trình bền bỉ từ 3 đến 5 năm để không ngừng cải tiến quy trình, kiểm soát chất lượng và minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng.

Thành công trên không phải là may mắn, mà là kết quả của việc đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt khe từ phía Mỹ về truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, kiểm soát giống, và điều kiện bảo quản.

Ông Trần Đình Luân – Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh, các doanh nghiệp phải luôn trong tâm thế sẵn sàng. “Toàn bộ hồ sơ từ trang trại đến nhà máy chế biến cần được chuẩn bị đầy đủ để có thể đáp ứng ngay lập tức khi có các đợt thanh tra hoặc kiểm tra từ phía Mỹ” – ông Luân cho biết.

Nắm bắt xu thế này, nhiều doanh nghiệp đã chủ động nâng cấp. Ông Trần Văn Hùng – Tổng giám đốc công ty Hùng Cá cũng chia sẻ, công ty đang tích cực hợp tác với Hiệp hội cá nheo Mỹ để tiếp cận và áp dụng các quy trình nuôi trồng, chế biến chuẩn mực, qua đó khẳng định uy tín hàng Việt tại thị trường khó tính này.

Ở góc độ chiến lược, PGS.TS Võ Thành Danh (Đại học Cần Thơ) nhận định rằng: “Việt Nam cần xây dựng một nền kinh tế thị trường đúng với luật chơi toàn cầu, không chỉ để đáp ứng yêu cầu của Mỹ mà còn để chinh phục các thị trường cao cấp khác”.

Dù cơ hội rộng mở, con đường xuất khẩu cá tra vẫn đối mặt với không ít rào cản như:

Rào cản kỹ thuật: Mỹ liên tục cập nhật các tiêu chuẩn khắt khe về dư lượng hóa chất, an toàn thực phẩm và quy cách sản phẩm.

Minh bạch hồ sơ: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có nguy cơ bị loại khỏi cuộc chơi nếu không thể hoàn thiện quy trình và hệ thống tài liệu để kiểm tra.

Cạnh tranh quốc tế: Cá tra Việt Nam vẫn phải đối đầu gay gắt với các sản phẩm tương tự từ Ấn Độ, Indonesia… đòi hỏi phải liên tục tối ưu hóa chất lượng và giá thành.

Như vậy, mức thuế 0% là một “giấy thông hành” quý giá, nhưng để đi đường dài và bền vững tại Mỹ, việc xây dựng một chuỗi sản xuất minh bạch từ con giống đến bàn ăn là yêu cầu bắt buộc. Chỉ những doanh nghiệp nào chấp nhận “luật chơi” khắt khe và xem chất lượng là yếu tố sống còn mới có thể duy trì đà tăng trưởng và khẳng định vị thế thương hiệu cá tra Việt trên trường quốc tế.

Thiên Đức