Xuất khẩu thủy sản 11 tháng ghi nhận tăng trưởng dương

Xuất khẩu tôm tăng ở thị trường nhỏ

Xuất khẩu tôm tới hết tháng 11/2023 ước đạt 3,15 tỷ USD, giảm 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu tôm cũng bị chi phối bởi cạnh tranh về giá trong bối cảnh nguồn cung tôm thế giới dư thừa, giá bán hạ. Xuất khẩu sang hầu hết các thị trường chính đều thấp hơn so với cùng kỳ, trừ một vài thị trường nhỏ như Hongkong và Thụy sỹ tăng 5%, Đài Loan tăng 19%.

Xuất khẩu tôm dự kiến sẽ cải thiện vào cuối năm. Ảnh: Ngọc Thạch

Trung Quốc nhiều khả năng sẽ duy trì xu hướng nhập khẩu mạnh trong quý cuối năm 2023 để bù đắp cho mùa tiêu dùng cao điểm tháng 12, tháng 1 và tháng 2. Tuy nhiên, tại Mỹ, sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng sẽ được đáp ứng bởi hàng nhập khẩu từ Mỹ Latinh do chi phí hậu cần thấp hơn.

Lạm phát đang giảm ở tất cả các nước lớn ở châu Âu. Tuy nhiên, các thương nhân không muốn bắt đầu mua hàng cho dịp Giáng sinh do nhu cầu đối với các loài giáp xác, bao gồm cả tôm, vẫn chưa thể tăng.

Nhu cầu tôm ở Đông Nam Á và Viễn Đông dự kiến sẽ cải thiện vào cuối năm do lễ Giáng sinh, Tết Nguyên đán diễn ra từ tháng 12/2023 đến tháng 2/2024. Giá sẽ tăng trong giai đoạn này khi tổng sản lượng thấp theo mùa.

Xuất khẩu cá tra có nhiều tín hiệu tích cực. Nguồn: ITN

Tín hiệu khả quan cho cá tra

Theo VASEP, trừ nhuyễn thể có vỏ có kim ngạch vẫn thấp hơn so với cùng kỳ, xuất khẩu các sản phẩm chính trong tháng 11/2023 đều cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó tôm tăng 4%, cá ngừ tăng 26%, cá tra tăng 12%, mực, bạch tuộc tăng 3%, cá biển khác tăng 4%…

Tính tới hết tháng 11 năm nay, xuất khẩu cá tra đã đạt gần 1,7 tỷ USD, vẫn thấp hơn 26% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu cá tra đang có tín hiệu khả quan ở thị trường Trung Quốc, Mexico, Canada, Brazil, Anh… Sản phẩm bong bóng cá tra khô mang lại kim ngạch trên 72 triệu USD, tăng 43% so với cùng kỳ 2022. Nhiều thị trường tăng nhập khẩu bong bóng cá tra Việt Nam trong đó, Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất, chiếm 80% với giá trị hơn 57 triệu USD, tăng 56% so với cùng kỳ 2022.

Các thị trường khác như Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Mỹ cũng tăng nhu cầu đối với sản phẩm này. Ngoài ra, chả cá tra, cá tra xông khói, cá tra cắt miếng tẩm bột chiên cũng có doanh số xuất khẩu tăng 50 – 300% so với năm ngoái.

Báo cáo tại Hội nghị Thị trường thủy sản toàn cầu (GSMC) nhận định: Năm 2023 được coi là kỉ lục đối với ngành cá tra toàn cầu. Ước tính tổng sản lượng cá tra toàn cầu năm 2023 đạt 3,1 triệu tấn, tăng gần 9% so với 2,9 triệu tấn năm 2022.

Dự kiến, năm 2024 sản lượng cá tra toàn cầu đạt khoảng 3,2 triệu tấn, tăng 3% so với năm 2023. Việt Nam đóng vai trò chủ chốt khi sản lượng cá tra năm 2023 chiếm 52% toàn cầu. Năm 2024, Việt Nam được dự báo sẽ phục hồi sản lượng và xuất khẩu cá tra với mức tăng trưởng dự kiến 3%.

Bên cạnh đó, thị trường xuất khẩu cá ngừ cũng có nhiều tín hiệu khởi sắc. 11 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu cá ngừ đạt khoảng 774 triệu USD, giảm 18%. So với các mặt hàng khác, cá ngừ có tín hiệu tích cực hơn. Dù xuất khẩu sang Mỹ vẫn giảm 35%, nhưng nhiều thị trường như EU, Thái Lan, Israel, Mexico, Nga, Hàn Quốc, Philippines, Nhật Bản đang có xu hướng tăng nhập khẩu cá ngừ Việt Nam.

Các loại cá khác, chủ yếu là cá biển tới hết tháng 11 đã mang về doanh số 1,74 tỷ USD, giảm 7% so với cùng kỳ năm 2022. Xuất khẩu mực, bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ, cua ghẹ tới hết tháng 11 vẫn tăng trưởng âm từ 10-13% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thách thức vẫn nhiều

Bức tranh xuất khẩu của ngành thủy sản năm 2023 mặc dù khởi sắc nhưng còn nhiều khó khăn. Những khó khăn này dự kiến kéo dài từ nay đến cuối năm và sang cả năm 2024.

Theo các chuyên gia, kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 11 tăng trưởng dương so với cùng kỳ năm ngoái nhưng đây chưa phải là tín hiệu phục hồi thị trường bởi không có sự đột phá về doanh số so với những tháng trước. Trên thực tế, 2 tháng cuối năm 2022 là giai đoạn xuất khẩu thủy sản lao dốc xuống mức thấp nhất của năm. Bên cạnh đó, bối cảnh lạm phát của năm 2023 đã thúc đẩy nhu cầu các sản phẩm thủy sản bình dân, trong khi phân khúc thủy sản cao cấp giảm. Đó là xu hướng chung của hầu hết các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp có nhiều cơ hội mở rộng thị phần, vì trong nhiều năm qua, sản phẩm thủy sản Việt Nam cạnh tranh bằng năng lực chế biến. Điều này đã giúp tạo ra sản phẩm có giá trị cao, giá thành tốt, khắc phục hạn chế về chi phí sản xuất và vận chuyển.

Để tận dụng được những lợi thế sẵn có, đón đầu cơ hội từ thị trường xuất khẩu, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu thủy sản, các doanh nghiệp cần tập trung kiện toàn chuỗi sản xuất, nâng cao chất lượng nguồn cung và phát triển xuất khẩu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, uy tín và thương hiệu. Đặc biệt, các doanh nghiệp cần nghiêm túc tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam và các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Đây là vấn đề cơ bản, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và thuận lợi cho mọi doanh nghiệp trong thương mại xuyên biên giới, đặc biệt đối với các sản phẩm thực phẩm. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải chủ động đáp ứng các yêu cầu từ các thị trường nhập khẩu.

Anh Vũ