Xuất khẩu thủy sản chững lại trong tháng 6, VASEP đưa ra kịch bản cho nửa cuối năm

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong tháng 6/2025 đạt khoảng 876 triệu USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức tăng khiêm tốn nếu so với mức tăng trên 20% trong tháng 5, cho thấy những khó khăn bắt đầu hiện rõ, đặc biệt từ thị trường Mỹ.

Nguyên nhân chính khiến tăng trưởng tháng 6 chững lại là xuất khẩu sang Mỹ giảm mạnh tới 26% so với cùng kỳ. Trong khi đó, các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN tiếp tục duy trì đà tăng tốt, với mức tăng dao động từ 15% đến gần 28%. Riêng thị trường EU chững lại, giảm nhẹ 1%, còn Trung Đông giảm sâu 16% do ảnh hưởng của xung đột, trong đó xuất khẩu sang Israel – thị trường tiêu thụ lớn cá ngừ hộp – giảm hơn 50%.

Tính chung 6 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ. Trong đó, Mỹ vẫn là thị trường lớn với 891 triệu USD, nhờ đợt “chạy nước rút” trước thời điểm 9/7 – mốc áp dụng thuế đối ứng mới của Mỹ. Tuy nhiên, kể từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã chủ động tạm dừng xuất khẩu sang Mỹ để tránh rủi ro bị đánh thuế cao.

Xét theo mặt hàng, cá ngừ là nhóm sụt giảm mạnh nhất trong tháng 6, với mức giảm trên 31%. Nguyên nhân chính là Mỹ – thị trường chiếm tỷ trọng lớn – siết chặt chính sách thuế. Tính cả 6 tháng, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%.

Hai mặt hàng chủ lực là tôm và cá tra vẫn giữ tăng trưởng, nhưng đà tăng đang chậm lại. Xuất khẩu tôm 6 tháng đạt 2,07 tỷ USD, tăng 26%. Tuy nhiên, tôm đang chịu áp lực lớn từ “thuế chồng thuế” gồm: thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá (CBPG), thuế chống trợ cấp.

Còn xuất khẩu cá tra trong tháng này đạt 1 tỷ USD, tăng 10%, triển vọng tích cực hơn khi kết quả cuối cùng kỳ rà soát POR20 cho thấy 7 doanh nghiệp được hưởng thuế CBPG 0%. Nếu thuế đối ứng được kiểm soát, đây có thể là cơ hội bứt phá.

VASEP nhận định, tình hình nửa cuối năm 2025 sẽ phụ thuộc lớn vào mức thuế đối ứng Mỹ áp dụng sau ngày 9/7. Dựa trên đó, VASEP đưa ra hai kịch bản:

Kịch bản 1 (lạc quan): Thuế đối ứng khoảng 10%, xuất khẩu cả năm có thể đạt 9,5 tỷ USD, giảm 500 triệu USD so với dự báo trước. Các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, ASEAN, EU có thể hấp thụ một phần hàng hóa điều tiết từ Mỹ.

Kịch bản 2 (bi quan): Thuế đối ứng trên 10%, có thể lên đến 46%, xuất khẩu thủy sản có nguy cơ giảm sâu còn 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Khi đó, Mỹ sẽ không còn là thị trường ổn định, nhất là với những mặt hàng có chuỗi cung ứng phức tạp như tôm.

Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký VASEP, trong trường hợp xấu nhất, cạnh tranh từ Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia – những nước có mức thuế thấp hơn – sẽ gia tăng, đẩy Việt Nam vào thế bất lợi. Dù vẫn còn cơ hội ở Nhật Bản, EU, ASEAN, nhưng khả năng bù đắp toàn phần là khó trong bối cảnh tiêu dùng toàn cầu chưa phục hồi mạnh.

Thiên Đức