Mới đây, GS – TS Võ Tòng Xuân, chuyên gia về nông nghiệp của nước ta, gửi thư cho tân Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, đề xuất nhiều cải cách để phát triển nông nghiệp, trong đó có vấn đề đào tạo nông dân.
GS – TS Võ Tòng Xuân viết: “Nhìn sang những quốc gia tiến bộ ở châu Âu, Mỹ hoặc Australia, thí dụ như ở Hà Lan, Đan Mạch… nông dân nào không có học và không có chứng chỉ nông nghiệp đều không được nhà nước cho phép làm ruộng. Nhờ vậy khi sản xuất nông nghiệp họ biết tuân thủ theo quy hoạch của nhà nước. Trước đó, nhà nước đã lo nghiên cứu các biện pháp nuôi trồng sản phẩm tối hảo để nông dân áp dụng có lời. Ở nước ta hoàn toàn khác, người không có học mới làm nông dân, kể cả khi có hợp tác xã thì tất cả các chức danh đều do nông dân đảm trách, trong khi người có học chính quy về nông nghiệp không tham gia”.
Quả là nghịch lý lớn nhưng tồn tại quá lâu nên ít người nhận ra. Cũng chính vì vậy mà chủ trương phát triển nông nghiệp hiện đại, sản xuất theo quy trình kỹ thuật GAP để đáp ứng nhu cầu của thị trường đã đặt ra nhưng người nông dân “không có học mới làm” nên mãi chưa thành hiện thực. Thật chẳng khác gì muốn người mù chữ viết được chữ đẹp!
Trong nuôi trồng thủy sản càng cấp bách đào tạo nông dân. Bởi, thủy sản không kháng sinh là yêu cầu của cả thế giới, để bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sống. Muốn đạt được, phải đào tạo cẩn thận người nông dân nuôi trồng thủy sản. GS C.Grecg Lutz ở ngành Khoa học Thủy sản của Đại học Louisiana (Mỹ) cho biết, tại Mỹ, đào tạo và hướng dẫn người nuôi trồng thủy sản được coi là vấn đề cốt lõi.
“Chính phủ Mỹ đã thiết lập nhiều lực lượng chuyên biệt từng bang để giải quyết vấn đề xung quanh việc phát triển gen kháng thuốc, vốn được cho là nguyên nhân khiến 23.000 người Mỹ tử vong mỗi năm. Ngày 2/5/2016, Bộ Nông nghiệp Mỹ đã tuyên bố khoản quỹ 6 triệu USD cho hoạt động nghiên cứu cách thức giải quyết vấn đề kháng thuốc ở một số khu vực sản xuất lương thực trọng điểm của quốc gia, trong đó có nuôi trồng thủy sản”, GS C.Grecg Lutz viết trên Tạp chí Thủy sản.
Ông Lê Văn Quang, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, cũng kiến nghị Chính phủ và Bộ NN&PTNT có chương trình nâng cao nhận thức về tôm sạch (không kháng sinh) cho người nuôi. Theo ông, chỉ cấp phép hoạt động cho các trại nuôi tôm đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật tiên tiến và cơ quan nhà nước cần lấy mẫu tôm nuôi kiểm tra, không nhiễm kháng sinh mới cho phép thu hoạch.
Về người trực tiếp đào tạo nông dân, GS – TS Võ Tòng Xuân đề xuất: “Nhà doanh nghiệp đầu ra và ngành nông nghiệp sẽ phụ trách việc đào tạo nông dân đổi mới có tay nghề sản xuất theo GAP và theo dõi đôn đốc nông dân suốt quá trình sản xuất”. Ông còn đề xuất bỏ hạn điền để có nông dân sản xuất lớn. “Việt Nam muốn được cộng đồng thế giới đối xử như một quốc gia có nền kinh tế thị trường thật sự thì nên bỏ mức hạn điền và công nhận đất tư nhân, để người dân toàn tâm đầu tư vào mảnh đất của mình sản xuất hiệu quả nhất”, GS – TS Võ Tòng Xuân nhấn mạnh.