Vừa qua, tại An Giang, Bộ NN&PTNT tổ chức cuộc họp gặp gỡ với doanh nghiệp (DN) xuất khẩu thủy sản vùng ĐBSCL, tổng kết tình hình nuôi và chế biến xuất khẩu cá tra năm 2014 và tìm ra những yếu tố tác động; Đồng thời, bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo đà cho ngành hàng cá tra phát triển phù hợp trong tình hình mới năm 2015 và những năm tiếp theo.
Báo cáo cho thấy, năm 2014 toàn vùng ĐBSCL có tổng diện tích thả nuôi cá tra trên 5.430 ha. Mặc dù chưa thu hoạch hết diện tích nhưng sản lượng đã vượt 2,5% so kế hoạch năm 2014. Giá thu mua có sự ổn định và có lợi cho người nuôi cá, lợi nhuận bình quân từ 300 đồng đến 3.000 đồng/kg tùy theo thời điểm. Cả năm 2014, xuất khẩu (XK) đạt trên 718.000 tấn, đạt kim ngạch 1,58 tỷ USD, tăng 0,5% số lượng và 0,04 % giá trị so cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, hiện chuỗi giá trị sản xuất cá tra vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại như chất lượng con giống cá tra chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nên tỷ lệ nuôi sống trong quá trình ương nuôi còn thấp; giá vật tư đầu vào liên tục tăng, hệ số chuyển đổi thức ăn cao đã đẩy giá thành cá nguyên liệu tăng cao. Từ đó dẫn đến quản lý nguồn cá tra nguyên liệu còn chiếm tỷ lệ hao hụt cao trong quá trình vận chuyển khoảng 30%, cá biệt lên đến 40%.
Trên thị trường XK, vấn đề tồn tại lớn là cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN chế biến XK cá tra trong nước. Trong khi mối đe dọa tăng thuế suất mặt hàng cá tra fillet đông lạnh tại thị trường Mỹ, còn thị trường các nước EU, Hàn Quốc, Nhật Bản gần đây cảnh báo và gia tăng kiểm soát dự lượng kháng sinh dự báo còn gây khó khăn.
Nhiều ý kiến cho rằng, trong thời gian tới hoạt động chế biến tiêu thụ XK năm 2014 do tác động của Nghị định 36/2014/NĐ-CP của Chính phủ sẽ tạo điều kiện tốt cho ngành hàng thủy sản tiếp cận với thuế suất ưu đãi. Tuy nhiên hiện nay các DN còn băn khoăn về áp dụng tỷ lệ mạ băng phổ biến là 20% và 83% ẩm độ là chưa phù hợp, nên giảm xuống mạ băng còn 10% và 85% ẩm độ, như vậy sẽ giảm được giá thành và cạnh tranh thuận lợi.
Ông Vũ Văn Tám, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT nhận định, điều phấn khởi là trong năm 2015, dự kiến lãi suất nhân hàng giảm, nhiều chính sách ưu đãi và Việt Nam sẽ hoàn tất các hiệp định thương mại sẽ góp phần mở rộng thị trường XK cá tra. Tuy có nhiều khởi sắc là vậy nhưng DN không nên chủ quan mà phải tập trung quản lý tốt con giống, nguyên liệu đầu vào, phải thực hiện chất lượng tốt với cam kết và những qui định của quốc tế; các địa phương cần khẩn trương quy hoạch SX theo chuỗi và quy hoạch tiêu chuẩn VietGAP.