Bãi nghêu Khai Long: Bình yên đã trở lại

Đi lên từ gian khó

Thời điểm trước tháng 5/2013, xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển) có 16 hợp tác xã, mỗi ấp có một hợp tác xã, đây được xem là thời kỳ hoàng kim của con nghêu giống Khai Long. Thế nhưng không lâu sau đó, môi trường sống của nghêu không còn phù hợp nữa, dịch bệnh trên nghêu bất ngờ xảy ra. Sau khi dịch bệnh qua đi thì diện tích thiệt hại ở 16 hợp tác xã này cũng khá lớn. Chưa hết bàng hoàng vì nghêu chết, thì những “nghêu dân” Khai Long lại chứng kiến một thảm họa nữa là tình trạng khai thác nghêu bất hợp pháp của người dân biến vùng bãi nghêu trù phú ngày nào trở nên hoang tàn và cạn kiệt.

Trước thực trạng này, ngành chức năng cấp tỉnh, huyện, xã quyết tâm vực dậy nguồn tài nguyên này bảo vệ và phát triển 3.000 ha nuôi nghêu ở xã Đất Mũi.

Bãi nghêu Khai Long hôm nay yên bình với nhiều tiềm năng cho sự phát triển lâu dài – Ảnh: Phú Hữu

Dự án “Bảo vệ nguồn lợi nghêu giống ven biển mũi Cà Mau” (gọi tắt là Dự án 1703) được ra đời. Tổng kinh phí đầu tư ước tính trên 13 tỷ đồng, phương án hợp nhất 16 HTX thành HTX nghêu Đất Mũi. Ngày 15/5/2013, Đại hội thành lập HTX được tiến hành, quy mô 1.409 xã viên, Hội đồng quản trị gồm 13 thành viên và 3 thành viên trong Ban Chủ nhiệm. Những thành viên trong Ban Chủ nhiệm là những người cả đời công tác gắn bó với mảnh đất này, và khi về hưu họ cũng tâm huyết vực dậy nền kinh tế địa phương từ tiềm năng con nghêu.

Nguyên Bí thư Đảng ủy xã Đất Mũi, ông Lê Phú Sánh (Tư Sánh) được tín nhiệm bầu giữ chức Giám đốc HTX, ông Lê Thanh Liêm (Sáu Liêm) giữ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị và ông Phan Quốc Việt (Út Việt), nguyên Chủ tịch UBND xã Đất Mũi được tín nhiệm làm Phó Giám đốc HTX.

“Theo như Dự án 1703, khi thành lập HTX sẽ được hỗ trợ về trụ sở, phương tiện đi lại, quy hoạch vùng nuôi, cấp chứng nhận quyền sử dụng mặt nước và dự tính mỗi năm hoạt động sẽ thu về trên 30 tỷ đồng… Thế nhưng, tất cả chỉ nằm trên giấy tờ, Hợp tác xã chỉ được hỗ trợ bằng việc cho mượn tạm một phòng của UBND xã làm trụ sở” – một thành viên Ban chủ nhiệm cho hay.

Có niềm tin… tất thắng

“Không chịu ngồi đợi hỗ trợ, 13 thành viên Hội đồng quản trị nỗ lực vận động xã viên tham gia, nhưng kết quả cũng không được như mong đợi. Thu vốn điều lệ trong 1.409 xã viên chỉ được 10 triệu đồng, tiền thu từ bán nghêu giống trước đó được hơn 40 triệu đồng, 3 thành viên trong Ban Chủ nhiệm mỗi người đóng góp 20 triệu đồng nữa, tổng cộng khởi nghiệp ban đầu của HTX nghêu Đất Mũi chỉ hơn 100 triệu đồng” – ông Tư Sánh, Giám đốc HTX nhớ lại.

Từ số vốn ban đầu này, đầu tư vào mua sắm trang thiết bị cho trụ sở cũng tốn đi một khoản khá lớn. Ban Chủ nhiệm tiếp tục chạy vạy, tìm sự giúp đỡ từ các tổ chức phi chính phủ, nhưng nhiều lần “mừng hụt” vì nhiều lần khi nêu điều kiện thì nhà đầu tư chấp nhận, thế nhưng khi đến thực tế xác định HTX chưa đủ tư cách pháp lý nên không dám hỗ trợ cho vay. Không chấp nhận khó khăn, ba ông Tư Sánh, Sáu Liêm, Út Việt cùng những cộng sự cùng ngồi lại, tìm nguyên nhân vì sao xã viên còn hoài nghi và không mặn mà với loại hình kinh tế tập thể này.

Tháng 8/2014, có 11 “tổ nuôi nghêu cộng đồng” được thành lập với vốn đầu tư 500 triệu đồng/tổ. Theo hình thức HTX đồng quản lý với nhiều sự ràng buộc, sau khi trừ hết chi phí nếu lãi sẽ nộp lại HTX 15%, còn thất thì không phải nộp. Đến nay, 11 tổ nuôi nghêu cộng đồng này đã có 129 xã viên tham gia. Đến cuối năm 2014 đã thả 120 tấn nghêu giống, tổng số tiền đầu tư là 3,8 tỷ đồng. Dự kiến, cuối năm 2015 sẽ thu hoạch 1.000 tấn nghêu thịt; hiện nay, nhiều hộ đã có thu hoạch hơn 15 tấn do thả con giống lớn. Và điều quan trọng hơn, sự bình yên đã về lại với bãi nghêu Khai Long từ khi có hợp tác xã ra đời.