Hydrogen Sulfide (H2S) – Sát thủ thầm lặng

H₂S là gì?

H₂S được sinh ra từ vi khuẩn tiêu thụ muối sulphate phân hủy các chất hữu cơ trong điều kiện yếm khí (không có ôxy) dưới nước hoặc trong điều kiện ẩm ướt. Trong ao tôm thì đáy ao, bùn và các chất thải tích tụ là nơi sinh ra H₂S.

Nguyên nhân sinh ra H₂S trong ao: Do tảo đáy phát triển và ngăn ánh sáng chiếu xuống đáy ao làm cho tảo đáy chết, dẫn đến sản sinh ra H₂S; Ao đáy cát hoặc đất xốp và ao có mực nước sâu thiếu ôxy sẽ tạo điều kiện yếm khí dẫn đến việc sản sinh khí H₂S; Ao có nhiều chất hữu cơ lơ lửng; Ao lót bạt mà bị rò rỉ, chất hữu cơ sẽ đi qua lớp bạt, vào môi trường thiếu ôxy, sinh ra H₂S; Ao có nhiều thức ăn thừa, tảo tàn, ao có phèn với pH thấp, nhiều chất hữu cơ tạo điều kiện sinh ra khí H₂S.

H₂S gây hại đến tôm như thế nào?

Tác hại đầu tiên là H₂S ngăn tôm lấy ôxy. Khi tiếp xúc nồng độ H₂S thấp trong thời gian ngắn, tôm sẽ yếu đi, bơi chậm chạp và dễ bị tổn thương. Với nồng độ H₂S cao, tôm sẽ chết hàng loạt ngay cả khi tiếp xúc trong thời gian ngắn. Khí H₂S cũng có thể phá hủy các mô bằng cách gây tổn thương các mô mềm ở mang, ruột, thành dạ dày và gan tụy. H₂S còn làm tôm stress và giảm sức đề kháng.

Nồng độ H₂S an toàn trong ao nuôi tôm sú là 0,033 ppm. Đối với tôm thẻ nồng độ H₂S mà hậu ấu trùng (PL) chịu đựng được tối đa là 0,0087 ppm, tôm giống tối đa 0,0185 ppm. Ở cùng nồng độ, H₂S nguy hiểm hơn 100 lần so với amoniac và 1.000 lần so với nitrit

Kiểm tra H₂S

Kiểm tra số lượng vi khuẩn bằng đĩa thạch TCBS trong mẫu nước lấy cáchđáy 2 – 5 cm ở khu vực có bùn. Bình thường khuẩn lạc Vibrio sẽ có màu xanh lá cây hoặc màu vàng; vi khuẩn giảm sulfate sẽ cho ra các khuẩn lạc màu đen. Nếu thấy các khuẩn lạc màu đen, có nghĩa là H2S đang được tạo ra.

Làm thế nào để ngăn chặn H₂S

• Cho ăn đúng lượng; cắt giảm 30 – 40% lượng thức ăn tối thiểu trong vòng 3 ngày cho đến khi các điều kiện trở lại bình thường; Ngưng cho ăn khi có mưa; cắt giảm 50 – 60% thức ăn khi tảo tàn.

•  Tăng cường quạt nước, sục khí, luôn luôn đảm bảo ôxy hòa tan trong ao nuôi tôm trên 3 ppm lúc 3h sáng; Thay nước và sử dụng vi sinh định kỳ.

• Giám sát chất hữu cơ trong ao nuôi.

• Giữ pH 7,8 – 8,3 trong vụ nuôi. Chênh lệch pH hàng ngày phải nhỏ hơn 0,4; Tránh nuôi trong đất xốp hoặc cát hoặc trong khu vực có phèn.

• Ngăn nước mưa chảy vào ao; sau cơn mưa, bổ sung khoáng vào nước và trộn khoáng vào thức ăn.

• Sử dụng các vi khuẩn khử H₂S như Paracoccus pantothrophus.