Ấm no mùa biển động

Bình minh cảng cá

Hơn 5 giờ sáng, không ai bảo ai, những người mẹ, người vợ lại rủ nhau ra cảng cá Hải Hà (thị trấn Long Hải, huyện Long Điền, Bà Rịa – Vũng Tàu) ngóng chồng ngóng con sau một đêm giăng lưới. Khi những chấm thuyền xuất hiện ngoài xa, tất cả cùng đứng lên, lao về phía biển. Sau lời hỏi thăm là công việc tất bật. Đàn ông neo tàu, gỡ lưới, chuyển cá xuống. Đàn bà xếp cá, phân loại rồi xúc rửa, giao hàng cho thương lái và thu tiền. Những đứa trẻ chừng mười tuổi cũng theo cha mẹ ra nhặt cá rơi.

Những mẻ lưới nặng tay

Tại cảng cá Bãi Sau (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), ngay sát mũi Nghinh Phong, trên bãi cát dài, những tấm lưới được căng ra. Cá rụng xuống rào rào như mưa. La liệt, ngồn ngộn cá và cá. Anh Bùi Hữu Ba, một ngư dân lâu năm ở đây kể: “Cứ đến tháng 9 – 10 (âm lịch) là hầu như tàu thuyền ở cảng cá Bãi Sau này đều tham gia đánh bắt cá trích, bởi đây là thời gian luồng cá về nhiều. Lắm lúc gặp luồng cá trích lớn, cả một vùng biển đặc kín màu nâu sẫm sủi bọt li ti của hàng triệu con cá trích. Khi ấy, các tàu thuyền thường gọi thêm bạn bè đến khai thác. Những đàn cá như thế có khi đánh nửa ngày chưa hết, sản lượng không dưới hai chục tấn. Năm nay, mới vào mùa được hơn một tháng nhưng tôi đã gặp bốn năm luồng cá lớn như vầy rồi; có đêm thuyền tôi thu cả tấn cá”.

Đặc sản cá trích

Trên cảng cá Phước Tỉnh (xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) lớn nhất Đông Nam bộ, hàng trăm chiếc thuyền đang vội vã tiếp xăng, dầu, chuẩn bị neo, lưới để bước vào một đêm cá trích giữa biển khơi.

Niềm vui từ lộc biển

Cá trích là loại cá nhỏ, hầu như chỉ xuất hiện từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch hằng năm, trên một số vùng biển, trong đó có Bà Rịa – Vũng Tàu. Cá trích có nhiều loại nhưng ở biển Vũng Tàu thường có 2 loại chính là trích ve và trích lầm. Cá trích ve thịt thơm ngon, vị béo nhưng nhiều xương. Cá trích lầm thịt đỏ, nhìn đẹp nhưng  không ngon bằng. Hiện nay, hai loại cá trích này chủ yếu được dùng làm cá hộp, như món cá sốt cà chua, cá kho mắm… Với nhiều ngư dân, nhất là ngư dân nghèo, thì cá trích chính là cứu cánh, niềm tin và hi vọng, bởi chi phí cho những chuyến khai thác cá trích không nhiều. Theo đó, ngư trường cá trích thường ở gần bờ; mùa này những luồng (đàn) cá theo nhau vào nơi sóng yếu và có nhiều rạn đá san hô để kiếm ăn. Vì vậy, chỉ cần đi vài chục hải lý là thuyền đã tới nơi khai thác cá trích. Với ngư dân Vũng Tàu, mỗi thuyền khai thác cá trích chỉ cần 3 – 4 lao động, chi phí xăng dầu khoảng 1 triệu đồng là được và không cần trữ đá lạnh. Đây là điều rất quan trọng, bởi không nhiều ngư dân có thể bỏ ra cả trăm triệu đồng phục vụ đánh bắt xa bờ như nghề giã cào, nghề vây rút chì hay câu mực. Chi phí rất ít như vậy nhưng nguồn lợi từ khai thác cá trích khá lớn. Hằng ngày, cứ tầm 1 giờ chiều là những chiếc thuyền chuẩn bị lưới giong thuyền ra khơi. Sáng sớm hôm sau họ đã kịp trở về, gỡ cá và bán luôn tại bến. Những ngày này, rất nhiều cảng cá trên địa bàn Bà Rịa – Vũng Tàu đều tấp nập tàu thuyền cỡ nhỏ tham gia đánh bắt cá trích.

Từ những tính toán chi li về giá thị trường (kể cả giá xăng dầu) cũng như sản lượng khai thác của ngư dân, ông Nguyễn Văn Nhàn, Chi cục trưởng chi cục KT&BVNT TS Bà Rịa – Vũng Tàu rút ra kết luận: Cứ vào vụ cá Nam, trong tổng số hơn 7.000 tàu cá ở tỉnh này có tới 2/3 tham gia đánh bắt cá trích. Mùa này cá trích là nguồn thu chủ yếu, là cứu cánh cho hầu hết ngư dân Bà Rịa -Vũng Tàu.