Nghề nuôi cá lồng được bắt đầu khá lâu ở xóm Mới, xã Thung Nai (Cao Phong, Hòa Bình). Nghề được duy trì nhờ lợi thế có diện tích mặt nước nuôi thủy sản lại ở ngay khu vực cảng du lịch nên đầu ra tiêu thụ đảm bảo.
Ông Bùi Văn Tiển, Trưởng xóm Mới dẫn chúng tôi tới thăm mô hình của ông Nguyễn Văn Toàn người đã có thâm niên nuôi cá lồng trên hồ sông Đà ngót chục năm. ông Toàn cho biết: Nghề này đòi hỏi đầu tư cũng lớn, nếu thiếu kinh nghiệm, kỹ thuật và chăm sóc kém chưa chắc đã thành công. Với số lượng 4 lồng nuôi, ông là ngư hộ có lồng nuôi nhiều nhất ở khu này. Kế tiếp là hộ các ông: Nguyễn Văn Thẩn, Bùi Ngọc Khánh, Bùi Văn Thịnh nuôi 2 – 3 lồng cá. Lồng ở đây phổ biến là đóng tận dụng nguồn vật liệu cây, que nên chỉ sau 1 – 2 mùa vụ là bà con ngư hộ phải đóng lồng mới thay thế. Vào mùa nước đục, nghề nuôi vất vả hơn bởi bệnh của cá phát triển. Còn nhớ thời điểm cách đây vài năm đã xảy ra tình trạng cá bị bệnh bong tróc hết vẩy, có hộ lao đao vì chết cả lồng cá.
Nghề nuôi cá lồng đang được ngư hộ xóm Mới duy trì.
Kể từ lần đó, số hộ nuôi cá lồng giảm từ hơn 10 hộ xuống còn 7 hộ như hiện nay. Nguyên nhân không phải do nghề nuôi không cho thu nhập mà bởi vì một số ngư hộ không còn vốn liếng để đầu tư. Trong khi đó, để có một lồng cá, hộ dân phải bỏ ra chi phí cả chục triệu đồng để đóng lồng, mua con giống, chưa kể thời gian thu hoạch cá mất tới cả năm. Hiện nay, toàn xóm có 30 lồng cá. Một số hộ nghèo, cận nghèo đã mạnh dạn vay vốn đầu tư nuôi từ 1 – 2 lồng cá với mong muốn cải thiện cuộc sống như các ông Bùi Văn Đoàn, Bùi Văn Kết, Bùi Văn Tân, Bùi Văn Cường…
Theo ông Trưởng xóm Mới, nuôi cá lồng phù hợp với điều kiện của xóm gần hồ sông Đà. Đây cũng là nghề mang lại thu nhập chính cho ngư hộ nếu phát triển và duy trì được. Trên địa bàn có bến cảng du lịch, vấn đề tiêu thụ sản phẩm cá lồng dễ dàng, thậm chí cung chưa đáp ứng được cầu. Tuy nhiên còn có nhiều khó khăn, trở ngại không chỉ về vốn mà còn về kỹ thuật nuôi lồng. Theo thống kê, xóm Mới có 85 hộ thì có gần 30 hộ làm nghề đánh bắt thủy sản, 7 hộ nuôi, các hộ còn lại chuyển sang ngành nghề kinh doanh dịch vụ du lịch. Bình quân thu nhập đầu người năm 2012 của xóm đạt 11,5 triệu đồng/người/năm nhưng vẫn còn 32 hộ thuộc diện nghèo, 25 hộ diện cận nghèo. Khoảng 80% hộ nghèo, cận nghèo có nhu cầu vay vốn đầu tư nuôi thủy sản.
Bên cạnh đó, nhu cầu về chuyển giao KH-KT cũng đặt ra. Bà con ở đây mong muốn được tiếp thu, hướng dẫn kỹ thuật để năng suất cá đạt cao, sản lượng tập trung và chủ động. Đáp ứng phần nào nguyện vọng đó, Chi cục Thủy sản vừa tiến hành mở lớp tập huấn kỹ thuật nuôi cá lồng cho 50 hộ dân đang nuôi và có sở thích nuôi cá lồng trên địa bàn. Nhờ đó, giúp các hộ tiếp cận và có thể ứng dụng vào thực tiễn với kỹ thuật làm lồng bằng vật liệu bền vững hơn, hướng dẫn cách phòng, điều trị một số bệnh thường gặp ở cá lồng do yếu tố môi trường, thức ăn.