T6, 17/01/2025 09:15

Hiện đại hóa hậu cần nghề cá: Ngư dân vững tin vươn khơi

Chưa có đánh giá về bài viết

(TSVN) – Việc huy động các nguồn lực đầu tư mạnh cho hạ tầng nghề cá, không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân trong quá trình đánh bắt, neo đậu, mà còn góp phần tạo nên chuỗi giá trị kết nối bền vững, giúp ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển.

Chưa tương xứng

Dịch vụ hậu cần nghề cá chủ yếu nằm ở các cảng biển. Tại Quyết định số 1976/QĐ-TTg ngày 12/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, cần phải quy hoạch tổng số 125 cảng cá; trong đó có 35 cảng cá loại I và 90 cảng cá loại II.

Cảng cá Thọ Quang, Đà Nẵng. Ảnh: Bảo Trân

Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, tính đến nay, cả nước mới chỉ có 92 trong tổng số 125 cảng cá đã được đầu tư, nâng cấp, có 76 cảng cá trên địa bàn 26 tỉnh, thành phố được công bố mở theo Luật Thủy sản và Nghị định số 26/2019/NĐ-CP gồm: 3 cảng cá loại I; 58 cảng cá loại II; 15 cảng cá loại III, với quy mô 9.298 lượt tàu/ngày.

Trong đó, tổng công suất lượng hàng thủy sản qua cảng thiết kế khoảng 1,8 triệu tấn/năm, các cảng cá còn lại đang trong quá trình xây dựng hoặc hiện tại chưa đủ điều kiện thực hiện công bố mở cảng theo quy định. Ngoài ra, có 83/146 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá được đầu tư, nâng cấp; trong đó, có 75 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) công bố đủ điều kiện hoạt động, với sức chứa khoảng 50.000 tàu cá.

Từ kết quả trên có thể thấy, tiến độ đầu tư xây dựng cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vẫn còn chậm, chưa đảm bảo yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Với số lượng tàu cá của cả nước là hơn 83.400 tàu với chiều dài từ 6 m trở lên như hiện nay, lẽ ra dịch vụ hậu cần nghề cá ở các tỉnh ven biển phải thực sự phát triển. Thế nhưng, cũng giống như việc đánh bắt, dịch vụ hậu cần nghề cá của nước ta còn lạc hậu, việc đóng tàu hay bảo quản thủy sản chủ yếu bằng phương pháp thủ công nên chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhận định, hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thuộc hệ thống kết cấu hạ tầng thủy sản, đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển bền vững của ngành, đặc biệt là khai thác thủy sản. Tuy nhiên, thực tế, hệ thống cảng cá và khu neo đậu tàu cá nước ta vẫn bộc lộ nhiều hạn chế nhất là quy mô, diện tích, kết cấu hạ tầng, dịch vụ kèm theo, sản lượng cá qua cảng mới chỉ đạt trên dưới 50%.

Nguyên nhân bắt nguồn từ một số cảng cá chưa đảm bảo các tiêu chí về vị trí để thu hút các tàu cá cũng như sản lượng cập cảng; chưa đáp ứng tiêu chí về diện tích vùng đất, vùng nước trước cảng, chưa đáp ứng tiêu chí cơ giới hóa cũng như thiếu nguồn nhân lực chất lượng.

Từng bước hiện đại hóa

Để hậu cần nghề cá thật sự phát triển, các địa phương cần sớm quy hoạch bài bản, có sự liên kết giữa các khối dịch vụ với nhau. Việc quy hoạch này ở các địa phương cần bám sát với “Quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Muốn vậy, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tài chính, thuế cho người dân và doanh nghiệp đầu tư vào nghề cá và hậu cần nghề cá. Hiện nay, ngư dân muốn chuyển đổi, nâng cấp tàu đánh cá đang gặp khó khăn về vốn, trong khi các chính sách hỗ trợ của nhà nước về đóng tàu, đổi mới công nghệ lại chưa được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Song song với việc hỗ trợ, cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng để quản lý hoạt động hậu cần.

Ngày 3/7/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 582/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu đến năm 2030, sẽ hoàn thiện và đưa vào hoạt động hiệu quả hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá trên quy mô cả nước thành hệ thống liên hoàn, liên vùng, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đáp ứng nhu cầu neo đậu, dịch vụ hậu cần nghề cá và phát triển theo hướng tích hợp, gia tăng giá trị khai thác sử dụng.

Theo Quy hoạch, thời kỳ 2021 – 2030 sẽ đầu tư 5 trung tâm nghề cá lớn đồng bộ trong hệ thống các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, kết cấu hạ tầng và dịch vụ hậu cần thủy sản tại các vùng biển.

Để thực hiện quy hoạch này, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chia sẻ, Bộ NN&PTNT đã và đang phối hợp với các địa phương tiếp tục rà soát, xác định rõ nhu cầu nguồn vốn dự kiến cần thiết cho các dự án, nhiệm vụ đầu tư đã được giao tại Quy hoạch. Trong đó, đặc biệt rà soát nhu cầu đầu tư của 18 cảng cá và 19 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá ưu tiên đầu tư giai đoạn 2021 – 2030.

Về nguồn vốn đầu tư giai đoạn 2021 – 2025, Bộ NN&PTNT và các địa phương đã bố trí cho 71 dự án với số vốn khoảng 6.530 tỷ đồng cho lĩnh vực thủy sản; chưa kể khoảng 5.000 tỷ vốn vay từ Ngân hàng Thế giới để thực hiện dự án phát triển thủy sản bền vững.

Hiện nay, nhiều địa phương đang tích cực triển khai các dự án nhằm hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng dịch vụ nghề cá. Tại Đà Nẵng, với mục tiêu xây dựng âu thuyền và cảng cá Thọ Quang (cơ sở hậu cần nghề cá lớn nhất các tỉnh duyên hải miền Trung) trở thành cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá đồng bộ các tiện ích, đảm bảo an toàn cho tàu thuyền trú tránh bão, vừa là điểm đến du lịch, UBND TP Đà Nẵng đã đầu tư 217,5 tỷ đồng để nâng cấp, mở rộng giai đoạn 1 và giai đoạn 2 tiếp tục đầu tư 250 tỷ đồng để nạo vét bùn đáy, nâng cấp, mở rộng nhằm đáp ứng tiêu chí là cảng cá loại I.

Ông Nguyễn Lại – Trưởng Ban Quản lý âu thuyền và cảng cá Thọ Quang cho biết, Dự án hoàn thành sẽ nâng cao năng lực, công suất và hiệu quả các hoạt động của cảng cá cũng như tăng thêm sự nhộn nhịp của chợ đầu mối thủy sản, đồng thời cải thiện cơ bản môi trường của khu vực, đặc biệt là môi trường nước trong âu thuyền.

Cách đây không lâu, UBND tỉnh Cà Mau đã phê duyệt đề án đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 với nguồn kinh phí 5.239 tỉ đồng. Đề án sẽ đáp ứng các yêu cầu trong công tác quản lý nghề cá, đặc biệt là hoạt động kiểm tra tàu cá, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng.

“Một hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá được xây dựng theo hướng hoàn thiện và hiện đại hóa đang dần hình thành. Đây sẽ là cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu dịch vụ hậu cần nghề cá, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch, đảm bảo an toàn cho tàu cá và ngư dân; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nghề cá, tăng cường hội nhập quốc tế; thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái biển và góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định.

Thùy Khánh

Bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Hãy là người đầu tiên bình luận trong bài
error: Content is protected !!