Khủng hoảng mạng lưới logistics

Hệ thống vận tải biển toàn cầu vốn đã rơi vào tình trạng khó khăn và giá cước vận tải tăng chóng mặt trong vòng một năm qua lại chịu thêm sức ép từ những diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19 và các vụ tắc nghẽn tại nhiều cảng biển lớn. 

Theo Tổ chức Vận tải biển Phòng Vận chuyển Quốc tế (IPS), nhu cầu hàng hóa tăng cao trong bối cảnh mọi người phải giãn cách xã hội; đặc biệt càng đến gần mùa cao điểm mua sắm cuối năm, hoạt động xuất, nhập khẩu toàn cầu càng lớn hơn bao giờ hết. Nếu như vài tháng trước đó là tình trạng khan hiếm containter rỗng, thì cho đến thời điểm hiện tại, vấn đề này vẫn còn tồn tại. Ngoài ra, việc tắc nghẽn nghiêm trọng ở các cảng cũng gây áp lực lớn lên chuỗi cung ứng: từ việc thiếu nhân công bốc dỡ, thiếu tài xế vận chuyển container từ cảng vào kho bãi, cho đến các hạn chế áp đặt nhằm phòng tránh lây nhiễm COVID-19.

Ảnh minh họa

Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng gần Thượng Hải và Hồng Kông đang tăng “đột biến” và lan rộng đến nhiều nơi ở châu Á. Các cảng ở châu Âu và Bắc Mỹ, đặc biệt là bờ Tây nước Mỹ cũng chứng kiến tình trạng tương tự. Hiện có khoảng 36 tàu container đang neo đậu ngoài khơi các gần Los Angeles và Long Beach. Tình trạng chậm trễ ở các cảng sẽ ảnh hưởng đến cả các kho hàng, hoạt động vận chuyển đường bộ và đường sắt. Mạng lưới logistics đã hoạt động với công suất tối đa trong nhiều tháng, do nhu cầu được thúc đẩy bởi người tiêu dùng Mỹ và hoạt động sản xuất hồi phục. Tình trạng thiếu tài xế xe tải ở Mỹ và Anh đã khiến sự gián đoạn nguồn cung càng trầm trọng hơn.

Ghi nhận World Container Index (Drewry) cho thấy, chi phí vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Bắc Mỹ và châu Âu tiếp tục leo thang trong vài tháng qua. Phí vận chuyển của một container 40 feet trên 8 tuyến hàng hải chính từ khu vực phía Đông đến phía Tây là 9.613 USD trong tuần tính đến ngày 19/8, tăng 360% so với một năm trước. Còn theo trang Freightos, trong một năm qua, giá cước vận tải từ châu Á sang các cảng Bờ Đông nước Mỹ đã tăng hơn 5 lần, với mức cao kỷ lục ngày 6/8 là 20.600 USD để vận chuyển 1 container 40 feet.

Theo các chuyên gia, tình trạng tắc nghẽn hiện nay tại các cảng biển, có thể sẽ chỉ được giải quyết vào giữa năm 2022. Nếu tình hình không sớm lắng dịu, gánh nặng chi phí sẽ đổ dồn lên các nhà xuất, nhập khẩu và thậm chí bị chuyển sang cho người tiêu dùng, tác động không nhỏ đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Do vậy, để hỗ trợ chuỗi cung ứng được thông suốt trong giai đoạn khó khăn hiện nay, các chính phủ cần tạo ra những “luồng xanh” để giúp công ty vận tải có thể giải phóng container nhanh nhất ra khỏi cảng, chuyển đến tay các doanh nghiệp.

Ông Guy Platten, Tổng Thư ký IPS cho rằng, “luồng xanh” ở đây có thể hiểu là tạo ra điều kiện thuận lợi nhất để nguồn nhân lực của các công ty vận tải có thể vào cảng giải phóng nhanh nhất số lượng container đang lưu tại bãi. Một giải pháp giúp quay vòng container rỗng nhanh nhất. Như vậy họ cần được ưu tiên tiêm phòng vaccine COVID-19. Cùng đó, không nên đóng cửa một phần hay toàn bộ cảng biển, như Trung Quốc đã làm trong tuần vừa qua, bởi một khi trung tâm lưu chuyển hàng hóa bị tắc nghẽn, phải mất rất nhiều nhiều ngày sau để xử lý số lượng container tồn.