Quản lý chất lượng nước nuôi: Yếu tố thành công cho sản xuất giống thủy sản

Đối với các trại sản xuất giống thủy sản, vị trí của trại thường đặt gần nguồn nước đầu vào (như ven biển). Tuy nhiên, với nhu cầu sản xuất giống cao, nước sử dụng được lấy vào liên tục, lượng nước thải chưa được xử lý kỹ thải ra môi trường khá nhiều. Điều này dẫn đến chất lượng nước giảm, đòi hỏi các trại sản xuất giống phải đầu tư nhiều hơn vào khâu xử lý nước, cũng như thời gian xử lý kéo dài hơn. Ngoài ra, tại các vùng có trại sản xuất giống tập trung, vị trí của nguồn nước lấy vào khá gần với nguồn nước thải ra từ các trại giống lân cận. Việc quản lý chất lượng nước của các trại này cần phải làm chặt chẽ hơn, và thực hiện nhiều bước xử lý.

Quá trình xử lý nước đầu vào thường trải qua các giai đoạn: lọc vật lý, hóa học và sinh học để có nguồn nước chất lượng và không nhiễm các tác nhân có hại cho ấu trùng. Đầu tiên, nước biển sẽ được loại bỏ các chất lơ lửng trong nước qua hệ thống túi lọc, lọc cát hoặc qua hệ thống protein skimmers. Sau đó, nước sẽ được khử trùng bằng Chlorine và bảo quản trong hệ thống hồ chứa. Nồng độ Chlorine thường được sử dụng từ 10 – 20 ppm, với nồng độ này khó tiêu diệt tất cả các vi sinh vật có hại trong nước. Một số vi sinh vật tạo ra tính kháng và tồn tại trong nước, sinh trưởng theo thời gian ương nuôi ấu trùng. Ngoài ra, hàm lượng Chlorine hoặc hợp chất trung hòa Chlorine (Thiosulphate) tồn dư trong nước có thể gây ảnh hưởng đến ấu trùng, đặc biệt ở giai đoạn trứng và nauplius của tôm.

Chính vì vậy, một số trại giống lựa chọn phương pháp xử lý nước với ozone và UV sau bước túi lọc, lọc cát. Muốn đạt kết quả tốt, Ozone sục vào nước nên cao hơn 0,5 µg/ml trong 10 phút để diệt virus (bao gồm WSSV), vi khuẩn, nấm và nguyên sinh động vật. Đèn UV nên có công suất > 30.000 mws/ cm².

Bảng 1: Kích thước túi lọc và ngưỡng nhiệt độ phù hợp cho từng giai đoạn trong sản xuất tôm giống

Nước biển sau khi qua các bước xử lý 72 tiếng cần phải kiểm tra vi sinh vật tổng số, mật độ vi khuẩn Vibrio.

Các yếu tố môi trường như ammonia (NH₃) (<0,1 ppm), nitrite (NO₂) (<0,1 ppm) và Nitrate (NO₃) (<10 ppm) là một trong những yếu tố để đánh giá chất lượng nước. Ở một số trại giống, chủ yếu kiểm tra chất lượng nước đầu vào với các chỉ tiêu cơ bản như nhiệt độ, pH, độ mặn hoặc thỉnh thoảng kiểm tra thêm vi khuẩn.

Mỗi bộ phận trong trại sản xuất giống thường có những tiêu chuẩn riêng về chất lượng nước. Để tối ưu hóa nguồn nước sử dụng và giảm chi phí sản xuất, một số trại giống chia khâu xử lý nước theo mục đích sử dụng của từng bộ phận (trại tôm bố mẹ, ương ấu trùng, sản xuất vi tảo…). Với phương pháp này đảm bảo đủ nước dùng, xử lý nước hiệu quả hơn và tiết kiệm được hóa chất sử dụng.

Ngoài các bước xử lý trên, một số trại giống còn có hệ thống điều chỉnh nhiệt độ nước theo nhu cầu nuôi (Bảng 1). Do nhiệt độ tự nhiên của nước thường không đạt với ngưỡng nhiệt độ phù hợp cho từng giai đoạn.

Bảng 2: Ngưỡng yếu tố môi trường phù hợp cho trại sản xuất tôm giống

Chất lượng nước nên được kiểm tra các yếu tố môi trường (Bảng 2) và điều chỉnh về ngưỡng tối ưu trước khi sử dụng. Chất lượng nước càng tốt thì quá trình sản xuất giống càng có hiệu quả và quản lý hồ nuôi dễ dàng hơn.

Công ty TNHH Elanco Việt Nam có đầy đủ các sản phẩm xử lý và quản lý nước trong trại sản xuất giống thủy sản. Với các sản phẩm sát trùng Aquasept^® A, Virkon™ A sẽ giúp các trại xử lý nước nhanh và hiệu quả hơn. Aquasept^® A có dạng viên sủi nên tăng hiệu quả sát trùng, thời gian xử lý nước rút ngắn. Đặc biệt, Virkon™ A có khả năng sát trùng phổ rộng, tiêu diệt được virus và có thể sử dùng trong bể ương mà không ảnh hưởng đến chất lượng ấu trùng. Bên cạnh đó, bộ sản phẩm ProteAQ™ Stomi^® và ProteAQ™ MineralFix cung cấp đủ các khoáng thiết yếu, nâng kiềm nhanh chóng cho nước sử dụng.

Elanco