Tổ chức thực hiện Kế hoạch chống khai thác IUU

Quyết tâm gỡ “thẻ vàng”

Kế hoạch đặt ra nhiệm vụ cho các Bộ, ngành và các địa phương liên quan từ nay đến tháng 5/2023 rà soát, thống kê toàn bộ số lượng tàu cá của địa phương, hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) theo quy định. Kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến tại đồn/trạm biên phòng tuyến biển; kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra, vào tại cảng cá theo đúng quy định đảm bảo thiết bị VMS hoạt động liên tục 24/24 giờ từ khi tàu cá rời cảng đến khi cập cảng; theo dõi, giám sát 24/7 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá. Cùng với đó, xây dựng quy chế phối hợp giữa các địa phương để kiểm soát 100% tàu cá của tỉnh hoạt động trên địa bàn ngoài tỉnh, tàu cá của tỉnh khác cập cảng làm xác nhận nhưng thực hiện chứng nhận tại tỉnh khác. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ chủ tàu cá mua, lắp thiết bị VMS và cước phí thuê bao vệ tinh để duy trì hoạt động thiết bị VMS. Khẩn trương thành lập Kiểm ngư địa phương theo quy định của Luật Thủy sản năm 2017 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương theo thẩm quyền của tỉnh. Thực hiện xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT, đảm bảo 100% hồ sơ các lô hàng xuất khẩu sang thị trường EU và các thị trường khác có yêu cầu truy xuất được nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác.

Rà soát các điểm tàu cá cập bến bốc dỡ thủy sản khai thác (bến cá, cảng cá…) tổ chức giám sát và truy xuất nguồn gốc 100% sản lượng thủy sản khai thác được bốc dỡ tại địa phương; đảm bảo 100% tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên phải cập cảng chỉ định; kiểm soát 100% sản phẩm thủy sản khai thác được nhập khẩu từ nước ngoài tuân thủ đầy đủ theo quy định của Hiệp định về các biện pháp quốc gia có cảng; có giải pháp kiểm soát chặt chẽ sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu vào Việt Nam bằng tàu container.

Nghề cá Việt Nam quyết tâm cao để gỡ “thẻ vàng”. Ảnh: VnEconomy

Phấn đấu từ nay đến tháng 5/2023, chấm dứt tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; điều tra, xử lý 100% vụ việc tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý và xử phạt 100% các trường hợp vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Nỗ lực, quyết tâm cao từ địa phương

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã tham gia thảo luận, tập trung nêu rõ những khó khăn, vướng mắc trong công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp; đồng thời, nêu một số đề xuất, giải pháp cụ thể nhằm ngăn chặn, loại bỏ khai thác IUU, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái biển, ổn định sinh kế bền vững của người dân, đảm bảo quốc phòng, an ninh trên các vùng biển.

Ông Nguyễn Tuấn Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Định cho biết, Bình Định gặp một số khó khăn trong thực hiện ngăn chặn vi phạm IUU, tình trạng tàu cá vi phạm vẫn diễn ra, do: Hệ thống giám sát tàu cá, thiết bị giám sát hành trình chưa ổn định; việc điều tra, xử lý tàu cá khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài chưa kịp thời, chưa đảm bảo tính răn đe, nghiêm minh của pháp luật. Đầu năm 2023, tỉnh có 3 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ. Tỉnh đã nghiêm túc nhận khuyết điểm, đồng thời đang khẩn trương thực hiện các giải pháp ngăn chặn IUU, tổ chức thực hiện từ tỉnh tới các địa phương; xử lý mạnh các trường hợp vi phạm để răn đe. 

Có thể nói một trong những lý do chưa gỡ được “thẻ vàng” suốt những năm qua là do tình trạng vi phạm khai thác hải sản trái phép vẫn còn diễn ra. Như tại tỉnh Kiên Giang, trong năm 2022, toàn tỉnh có 11 vụ, 14 tàu, 154 ngư dân bị bắt, Kiên Giang luôn là tỉnh đứng đầu về vi phạm IUU. Trong 2 tháng đầu năm 2023, Kiên Giang đã có 6 vụ, 6 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Ông Lê Quốc Anh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang thông tin, địa phương kêu gọi các chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân từ nay tới hết tháng 5/2023 không đưa tàu đi khai thác trái phép vùng biển nước ngoài; chấp hành nghiêm các quy định thủ tục hành chính khi tham gia khai thác thủy sản trong vùng biển được cho phép; thiết bị giám sát hành trình mở 24/24. Kiên Giang cam kết sẽ có những giải pháp mang tính đồng bộ để tháo gỡ những khó khăn cho ngư dân; đồng thời kiến nghị Chính phủ có giải pháp khoanh nợ giãn nợ cho các chủ tàu chấp hành chủ trương, đồng thời xử lý nghiêm các chủ tàu cố tình vi phạm, công bố danh sách chủ tàu vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ông Huỳnh Sơn Thái, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chia sẻ, tỉnh sẽ tập trung các giải pháp, nhiệm vụ như: phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng để chấm dứt tàu cá khai thác bất hợp pháp vùng biển nước ngoài; rà soát các điểm tàu cá cập bến thủy sản khai thác (bến cá, cảng cá…) để giám sát 100% sản lượng thủy sản khai thác được bốc dỡ tại địa phương; kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng theo quy định; thông báo kịp thời những trường hợp tàu cá vi phạm quy định về IUU, tàu cá nằm trong danh sách mất kết nối dữ liệu giám sát hành trình trên 10 ngày, tàu cá vượt ranh giới trên biển cho phép để lập biên bản vi phạm xử lý theo quy định…

Ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư cho biết, trong tuần tới Bộ NN&PTNT sẽ tổ chức đoàn kiểm tra đến 2 tỉnh có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, thời gian tới sẽ triển khai nhiều chuyên đề để hướng dẫn các địa phương xử lý dứt điểm vụ việc vi phạm, chuyên đề truy xuất nguồn gốc, công tác chứng nhận, xác nhận nhằm đảm bảo 100% lô hàng xuất khẩu truy xuất được nguồn gốc; ra quân đồng loạt các lực lượng thực thi pháp luật để đảm bảo xử lý dứt điểm hành vi vi phạm, xử lý triệt để các tồn tại mà EC đã nêu; đồng thời hướng dẫn các địa phương tiếp và làm việc với đoàn EC sẽ đến Việt Nam vào tháng 6/2023.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, việc tháo gỡ thẻ vàng là nhiệm vụ quan trọng, thời gian thực hiện không dài chỉ “180 ngày”. Vì vậy, trong thời gian tới phải quyết tâm cao nhất để tháo gỡ “thẻ vàng”; tập trung mọi nguồn lực, nhân lực để hoàn thành mục tiêu đề ra. Do đó, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm các văn bản đã ban hành; đẩy mạnh thực hiện các giải pháp đã nêu trong Kế hoạch. Việc gỡ “thẻ vàng” của EC là khẳng định vị thế, trách nhiệm của Việt Nam trên trường quốc tế, cam kết trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề hợp tác quốc tế. Để ngăn chặn vi phạm IUU, các địa phương phải chú trọng vào vấn đề tổ chức thực hiện. Chúng ta đã có kế hoạch cụ thể, chi tiết nhưng tổ chức thực hiện là vấn đề mấu chốt để gỡ “thẻ vàng”.

Diệu An