Cá tra đón “cơ hội vàng” tại thị trường Mỹ

Trong diễn biến mới liên quan đến chính sách thương mại của Mỹ, việc nước này công bố áp mức thuế lên tới 50% đối với hàng hóa từ Brazil đang tạo ra những tác động không nhỏ tới thị trường cá thịt trắng toàn cầu. Đáng chú ý, đây lại là thời điểm thuận lợi để Việt Nam – nhà xuất khẩu cá tra lớn thứ hai vào Mỹ tận dụng thời cơ mở rộng thị phần.

Theo thông báo từ phía Mỹ, mức thuế đối ứng 50% sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8 tới đây. Dù chưa công bố cụ thể mức thuế áp cho từng nhóm hàng, nhưng nhiều khả năng các mặt hàng thủy sản, trong đó có cá thịt trắng như cá rô phi sẽ nằm trong danh mục chịu tác động. Điều này có thể khiến cho nguồn cung từ Brazil gặp bất lợi lớn.

Cụ thể, Brazil hiện là nhà cung cấp cá thịt trắng lớn thứ 5 vào Mỹ, với kim ngạch năm 2024 đạt gần 59 triệu USD, chủ yếu là cá rô phi phi lê tươi, ướp lạnh và đông lạnh. Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu của Brazil sang Mỹ đã tăng mạnh, đạt hơn 32 triệu USD, tăng 62% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, nếu thuế suất 50% được áp lên mặt hàng cá thịt trắng, giá nhập khẩu từ Brazil dự kiến tăng mạnh từ khoảng 2,7–2,9 USD/kg lên trên 4 USD/kg – mức mà giới nhập khẩu Mỹ được cho là khó chấp nhận.

Trong khi đó, Việt Nam – nhà cung cấp cá thịt trắng lớn thứ hai tại thị trường Mỹ (chủ yếu là cá tra) lại đang có lợi thế đáng kể. Dù cũng nằm trong diện bị áp thuế đối ứng, nhưng mức thuế 20% dành cho Việt Nam được xem là “dễ chịu” hơn nhiều so với Brazil. Đây chính là thời cơ để ngành cá tra Việt Nam đón bắt làn sóng chuyển dịch đơn hàng, đặc biệt trong bối cảnh giá cả và năng lực cung ứng của Brazil bị ảnh hưởng đáng kể.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, các sản phẩm cá tra chế biến sâu theo mã HS16 đạt kim ngạch 26 triệu USD, tăng tới 48% – phản ánh nỗ lực chủ động “gom hàng” từ các doanh nghiệp trước thời điểm thuế mới được áp dụng.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, sự chủ động đầu tư bài bản vào công nghệ chế biến và chiến lược chuyển dịch từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu đang giúp cá tra Việt Nam có vị thế tốt hơn trên bàn cờ cạnh tranh toàn cầu. Đây là yếu tố then chốt giúp giữ vững thị trường Mỹ vốn là một trong những thị trường xuất khẩu trọng điểm nhiều năm qua.

Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội, các doanh nghiệp trong ngành cần tính toán kỹ lưỡng về tỷ suất lợi nhuận, chi phí logistics và điều kiện hợp đồng dài hạn, tránh bị động trước các biến động về thuế quan và thương mại quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở thị trường Mỹ, các chuyên gia khuyến nghị ngành cá tra cần tiếp tục đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường, mở rộng hệ thống phân phối tại châu Âu, Trung Đông và Mỹ Latinh. Việc “không đặt tất cả trứng vào một giỏ” sẽ giúp cá tra Việt Nam giảm thiểu rủi ro từ các biến động địa chính trị và chính sách bảo hộ ngày càng gia tăng.

Trung Quốc hiện vẫn là nhà cung cấp cá thịt trắng lớn nhất cho Mỹ, với giá trị xuất khẩu 5 tháng đầu năm 2025 đạt 368 triệu USD, chủ yếu là cá rô phi. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc Trung Quốc có tiếp tục giữ vững hoặc mở rộng thị phần trong thời gian tới vẫn còn là một dấu hỏi, nhất là khi cũng đang đối mặt với mức thuế đối ứng 20% từ phía Mỹ.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam nổi lên như một ứng cử viên sáng giá để thay thế phần nào nguồn cung từ Brazil, đặc biệt ở phân khúc chế biến sâu. “Liệu cá tra Việt Nam có tận dụng thành công cơ hội vàng này để vươn lên mạnh mẽ trên thị trường Mỹ, hay sẽ gặp phải những thách thức mới?” – câu trả lời sẽ chỉ rõ trong những tháng tới, khi chính sách thuế mới chính thức phát huy tác động và định hình lại bản đồ thương mại cá thịt trắng toàn cầu.

Minh Khuê