Hội An – Êm đềm thành phố hoa đăng

Thương cảng thịnh vượng cổ xưa

Hội An nằm ở vùng hạ lưu ngã ba sông Thu Bồn thuộc vùng đồng bằng ven biển tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Ðà Nẵng về phía Nam 28 km. Thế kỷ thứ 15, nơi đây vốn là một cảng biển của vương quốc Chăm Pa, gọi tên là Đại Chiêm, hải khẩu trên tập bản đồ thời Hồng Đức. Trong thời thịnh đạt, Hội An là trung tâm buôn bán lớn nhất của Đàng Trong và cả nước Đại Việt, là một trong những thương cảng sầm uất của vùng biển Đông Nam Á, trạm đỗ chính của thương thuyền vùng Viễn Ðông. Nơi đây đã trở thành trung tâm quan trọng của công cuộc giao lưu văn hóa Đông Tây.

Thế kỷ thứ 16, người Bồ Đào Nha đã đến khảo sát vùng biển Hội An, các thương nhân này là những người nước ngoài đầu tiên đến buôn bán với người dân Đàng Trong. Tiếp theo đó là những thương nhân Trung Quốc, Nhật Bản, Hà Lan, Anh và những nhà truyền giáo người Ý, Pháp, Tây Ban Nha, trong đó có giáo sĩ Pháp nổi tiếng Alexandre de Rhodes (1591-1660) đã từng bước thiết lập cơ ngơi để sinh sống cũng như buôn bán lâu dài. Đồng thời, từ đó Hội An đã trở thành thị trấn ven biển của người Việt với tên gọi là Hải Phố. Trên tấm bản đồ An Nam gồm Đàng Trong và Đàng Ngoài ấn hành năm 1651, Alexandre de Rhodes đã vẽ cửa sông Thu Bồn cạnh đó ghi rõ tên Haifo. Về sau, trên bản đồ chính thức của chính quyền Đông Dương, người Pháp đều sử dụng tên Faifo để chỉ Hội An.

Ảnh: Nikonian

Đến đầu thế kỷ 19, do hoàn cảnh xã hội và điều kiện thiên nhiên biến động, chiến tranh giữa Trịnh, Nguyễn và nhà Tây Sơn đã tàn phá Hội An dữ dội, các con sông đổi dòng, cửa sông Thu Bồn bị phù sa bồi lấp, thuyền bè ra vào khó khăn, một cảng biển mới hình thành ở Đà Nẵng nơi cửa sông Hàn. Từ đó, Hội An chỉ còn là một khu phố nhỏ hiền lành, trầm mặc soi bóng bên dòng sông biếc xanh.

Điểm nhấn du lịch Việt

Năm 2008, thành phố Hội An được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số và các đơn vị hành chính trực thuộc của thị xã Hội An với 6.146,88 ha và 121.716 nhân khẩu. Đây là mảnh đất giàu truyền thống lịch sử văn hóa, được kết tinh qua nhiều thời đại và từng nổi tiếng trên thương trường quốc tế. Khu phố cổ Hội An vẫn bảo tồn gần như nguyên trạng một quần thể di tích kiến trúc cổ gồm nhiều công trình nhà ở, hội quán, đình chùa, miếu, giếng, cầu, bến cảng. Những con đường phố hẹp chạy ngang dọc tạo thành các ô vuông kiểu bàn cờ. Phố cổ mang một vẻ lãng mạn, sâu lắng và bình yên dưới ánh đèn lồng huyền ảo mỗi đêm 14 âm lịch hàng tháng. Chùa Cầu, dãy nhà cổ hai tầng quay lưng phía bến sông Hoài, Hội quán Quảng Ðông, Phúc Kiến… đang lặng lẽ tồn tại để con người hoài niệm về một thời quá khứ. Cảnh quan phố phường Hội An như một bức tranh với màu rêu phong cổ kính. Sự tồn tại một đô thị như Hội An là trường hợp duy nhất ở Việt Nam và cũng hiếm thấy trên thế giới. Đây được xem như một bảo tàng sống về kiến trúc và lối sống đô thị.

Ảnh: Nikonian

Đến Hội An, du khách có thể đi thuyền dọc theo nhánh sông lớn của hạ lưu sông Thu Bồn để tận hưởng cảnh đẹp thiên nhiên thơ mộng hai bên bờ sông với những hàng dừa nước xanh tươi, những rớ chồ. Ngoài ra du khách còn được tìm hiểu cuộc sống đời thường của người dân khi ngược lên hướng sông cổ cò đi vào rừng dừa Bảy Mẫu, nơi vùng quê mà cư dân ở đây sống bằng nghề sông nước. Vùng biển Cửa Đại, Cù Lao Chàm và những đảo yến tươi đẹp cũng luôn đón chào du khách.

Hội An còn lưu giữ một nền tảng văn hoá phi vật thể khá đồ sộ. Cuộc sống thường nhật của cư dân với những phong tục tập quán, sinh hoạt tín ngưỡng, nghệ thuật dân gian, lễ hội văn hoá đang được bảo tồn và phát huy cùng với cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, các làng nghề truyền thống, các món ăn đặc sản làm cho Hội An ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách thập phương.

Đặng Hải