Nuôi 18 cặp cá lóc bông, được 2.000 giạ lúa

Giống cá hung dữ

Ông Ký (73 tuổi) đang cư ngụ tại ấp 3, xã Phú Minh, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp. Ngoài đức tính cần cù, ông Ký là mẫu nông dân dám nghĩ dám làm, nhất là những mô hình chăn nuôi mới lạ, tiên phong.

Nói về loài cá lóc bông, điểm đầu tiên ông cảnh báo với chúng tôi là tính hung dữ của loài cá này. Ông kể: “Những năm 80, chỉ riêng vùng Tam Nông mỗi mùa nước nổi, không dưới 20 vụ người dân bơi qua sông hay đi đồng bị cá cắn. Nhưng người dân lo ngại nhất là nạn cá cắn vịt. Nếu đàn vịt khoảng 20 con, từ 10 – 20 ngày tuổi, chỉ cần 1 cặp cá bông bơi qua là đàn vịt tiêu đời hết”.

Chi phí nuôi thấp, hiệu quả cao nên nhiều nông dân tại ĐBSCL chuyển sang nuôi cá lóc bông

Ở thôn quê,  những năm 1980, 1990, trai làng có cách bắt cá lóc bằng nghề nhấp vịt. Nhưng gặp ổ cá lóc bông chẳng anh nào dám bỏ vịt xuống nhấp. Vì thế, một số anh muốn “khiêu chiến” với giống cá này đều phải ngụy trang bằng con cóc, con ếch,… hay nắm cỏ dại bó lại, thay cho con vịt, rồi nhử cá bố mẹ. Với cách này, người câu chỉ cần dạo bên ngoài ổ thì lặp tức cá mẹ đến tấn công “kẻ phá đám” ngay.

Theo ông Ký cho biết, tính hung dữ của cá lóc bông không chỉ đối với cá tự nhiên mà ngay khi được nuôi trong ao hồ, lồng bè cá vẫn hung dữ. Bởi thế mỗi khi kéo cá, hay vớt trứng thì người bắt cá phải khấn vái. Nếu không chẳng bắt được cá, trái lại còn bị cá cắn bị thương, nặng hơn là cụt tay, gãy chân.

Ông Ký nói: “Từ nhỏ tui đã mê con cá này. Thời đó, giống cá này nhiều lắm, giăng lưới, cậm câu, tát đìa…, cá nhiều vô số kể. Nhưng người ta chỉ bắt cá có trọng lượng trên 1 kg, còn nhỏ là thả lại. Không biết lí do gì, loài cá này ít dần và đến năm 1997 ai bắt được cá 1 kg được xem là hàng hiếm”.

Không biết từ lúc nào, vì lí do gì dân sành ăn chuyển qua mê thịt cá lóc bông. Với loại cá này các nhà hàng có thể chế biến thành nhiều món, như nấu chua, nướng chui,… hoặc cả làm khô trộn với gỏi xoài… Theo nhiều người đánh giá, thịt cá lóc bông dẫu chế biến thành món gì thì ăn vẫn không kém ngon so với thịt cá lóc đồng chính hiệu.

Làm chơi ăn thật

Năm 1997, ông Ký thấy cá lóc bông bắt đầu hút hàng, tăng giá. Nhiều quán ăn, nhà hàng lớn ở TP Hồ Chí Minh cử nhân viên đến các tỉnh ĐBSCL săn cá. Vì thế thời gian này người dân đổ xô đi bắt cá, nhưng lượng cá tự nhiên không còn nhiều như trước nữa; nhiều người đi tìm cá giống để nuôi, nhất là nông dân Campuchia.

Chòi cá đẻ

“Vốn dĩ tui đã mê loài cá này rồi nên không suy nghĩ gì thêm. Tui bắt xe lên Sài Gòn lựa 18 cặp cá lóc bông to khỏe về thả nuôi. Sau 6 tháng chăm sóc, cá đẻ lứa đầu tiên, mỗi ổ trứng nở 8.000 – 10.000 cá con. Lúc đó, bán cá giống khỏe lắm, mỗi con 500 đồng, có bao nhiêu là thương lái Campuchia qua mua hết. Mùa đó tui trúng đậm, bán hết số cá giống tui mua được 2.000 giạ lúa” – Ông Ký nhớ lại.

Thấy giống cá này “ăn nên làm ra”, ông Ký quyết định bỏ ra 1.500m2 đất vườn, đào hẳn một ao nuôi rộng hơn 1.300m2. Từ khi có ao nuôi, số cá bố mẹ cứ tăng dần, 20 cặp, 30 cặp… có lúc lên 150 cặp. Từ số cá bố mẹ này, nguồn thu của ông tăng dần, từ 40 triệu, 60 triệu rồi cả trăm triệu đồng mỗi vụ.

Theo ông Ký, để chọn cá bố mẹ làm giống thì ngoài đặc điểm cá to khỏe (trọng lượng trên 2 kg), cần lựa cá có thân hình suông, thẳng đều, không dị tật, bụng to… Về khâu chăm sóc, ông Ký lưu ý mỗi tuần chỉ nên cho cá ăn một lần (mồi là cá biển – PV) vì theo ông, nếu cho cá ăn nhiều, cá bố mẹ bị béo và đẻ ít trứng.

Ngoài ra, chòi cho cá đẻ của ông Ký nghĩ ra được xem là một sáng kiến. Ban đầu, ông cho cá tự làm ổ đẻ nhưng tỷ lệ hao hụt quá cao, do bị ếch, nhái tấn công. Sau nhiều trăn trở, ông Ký nghĩ ra cách bảo vệ trứng cá bằng cách “xây nhà” cho cá đẻ. Vật liệu gồm 4 cây trúc, cắm xuống ao theo hình vuông, mỗi cây cách nhau 70 – 80cm. Sau đó, dùng lưới cước bao bọc xung quanh 4 cây trụ (từ mặt nước trở lên – PV), phần dưới mặt nước để trống (cho cá bố mẹ vào đẻ – PV), phần phía trên che lại bằng lá, ngăn ếch nhái nhảy vào.

Ông Ký cho biết: “Nếu bắt cá 10 – 15 gam/con thì nuôi 8 tháng là cá đạt trọng lượng 1 kg. Nhưng để làm cá bố mẹ thì cá phải đạt trọng lượng từ 2 kg trở lên. Cá bắt đầu đẻ từ tháng chạp đến tháng 6 âm lịch, nếu chăm sóc tốt cứ 2 tháng cá đẻ một lần, trung bình mỗi ổ trừng nở 8.000 – 10.000 con. Sau khi cá đẻ được vài giờ thì vớt trứng cho vào vèo, sau 30 – 40 giờ sẽ thành cá bột. Nuôi khoảng 1 tháng thì có thể bán cá con”.

Mô hình của ông Ký được nhiều người ở miền Tây làm theo nên kéo giá cá giống từ 500 đồng/con xuống còn 190 – 250 đồng/con (loại 20 ngày tuổi). Với nghề tay trái nuôi 47 cặp cá lóc bông bố mẹ, mỗi năm ông Ký thu về gần 100 triệu đồng, ngoài huê lợi từ 10 công lúa.