Hướng dẫn kỹ thuật nuôi nghêu thương phẩm

1. Chọn giống

Nguồn giống chủ yếu dựa vào nguồn tự nhiên ở Bến Tre, Cà Mau và nguồn giống trong tỉnh. Chọn nghêu giống có kích cỡ đồng đều, màu sắc sáng, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, không bị nhiễm bệnh, có mùi tanh tự nhiên. Trường hợp chuyển giống nghêu ở nơi khác về nuôi, đóng bao khoảng 10 kg/bao, dùng bao bì thấm nước, nên chuyển về ban đêm, tránh mưa (đảm bảo thời gian vận chuyển từ lúc thu đến lúc thả giống không quá 12 – 16 giờ).

2. Thả giống

Thời vụ thả nuôi:

Nghêu có thể thả nuôi quanh năm và phụ thuộc vào nguồn giống tự nhiên. Khuyến cáo thời gian thả giống tốt nhất nên tập trung vào tháng 7 – 8 để tránh thời tiết nắng nóng, gây thiệt hại cho nghêu.

Cách thả giống: Nghêu giống được rải đều trên mặt bãi cách ranh rào lưới khoảng 5 – 6 m trở vào trong bãi nuôi. Thả giống lúc thủy triều đang lên và lúc triều chưa rút cạn, triều xuống thả ở chỗ nước sâu 10 cm để nghêu có thể vùi mình ngay sau khi thả, không thả giống lúc phơi bãi.

Mật độ: Tùy theo điều kiện bãi nuôi, khả năng đầu tư để lựa chọn cỡ giống và mật độ nuôi hợp lý. Dựa vào cỡ giống mà bố trí mật độ cho phù hợp (cỡ giống 5.000 – 10.000 con/kg, mật độ 500 – 700 con/m²; 1.000 – 2.000 con/kg, mật độ 300 – 500 con/m²; 180 – 250 con/kg, mật độ 100 – 150 con/m²; 50 – 60 con/kg, mật độ 80 – 100 con/m²).

Thực hiện thu mẫu nghêu theo định kỳ

3. Chăm sóc và quản lý

Ương và nuôi:

Ương từ nghêu cám (cỡ 5.000 – 10.000 con/kg) đến nghêu sọ (cỡ 1.000 – 2.000 con/kg) khoảng 3 – 4 tháng. Giai đoạn này ương giống ngoài bãi hoặc trong đầm ương và san thưa nhiều lần.

Ương từ nghêu sọ đến cỡ nghêu trung (cỡ 180 – 250 con/kg), khoảng 7 – 8 tháng tại bãi khoanh nuôi, giai đoạn này nghêu phát triển rất nhanh.

Thời gian nuôi nghêu trung (180 – 250 con/kg) đến cỡ nghêu thương phẩm loại 50 – 60 con/kg: khoảng 9 – 10 tháng.

Chăm sóc và quản lý:

Sau khi thả giống, chờ thủy triều xuống tiến hành kiểm tra tỷ lệ vùi cát của nghêu, trên cơ sở đó xác định tỷ lệ sống để có kế hoạch thả giống bổ sung cho phù hợp. Việc chăm sóc quản lý trong quá trình nuôi chủ yếu là cào, san thưa nơi nghêu giống tập trung dày. Thời gian san thưa: 3 tháng/lần để giúp nghêu sinh trưởng và phát triển tốt nhất.

Theo dõi kỹ biến động mặt bãi (hiện tượng phá bãi) cũng như lượng phù sa bồi lắng để có hướng khắc phục kịp thời. Kiểm tra các mối nguy có thể ảnh hưởng đến nghêu nuôi như: Nhiệt độ, độ mặn, ảnh hưởng của sóng, gió…; san lấp các chỗ trũng đọng nước trên mặt bãi để tránh hiện tượng nhiệt độ tăng cao cục bộ. Theo dõi địch hại: Khi triều xuống thường xuyên thu bắt ốc mỡ trơn (Polynices didyma Bottem), ốc mỡ hoa (Natica maculosa Lamarch) vì chúng di động tìm mồi bắt ăn nghêu nhỏ.

Thường xuyên vệ sinh, tu sửa cọc gỗ, lưới, tạo sự thông thoáng cho nước triều lên xuống, làm phong phú nguồn thức ăn cho nghêu. Hạn chế người và gia súc đi lại trên bãi nuôi khi mới thả giống. Kiểm tra chiều dài, trọng lượng và tỷ lệ sống của nghêu 2 lần/tháng để đánh giá tốc độ sinh trưởng và chủ động thực hiện các giải pháp khi cần thiết.

4. Phòng chống dịch bệnh

Phòng bệnh là chính. Hiện nay, bệnh do ký sinh trùng Perkinsus thường gây thiệt hại trên diện rộng, tỷ lệ chết rất cao, tổn thất lớn cho người nuôi. Do vậy, cơ sở nuôi nghêu phải chủ động và có kế hoạch phòng ngừa dịch bệnh, định kỳ đo các chỉ tiêu môi trường trên bãi nuôi nghêu và lấy mẫu (mẫu nghêu, nước, bùn) để xét nghiệm xác định bệnh và làm cơ sở phòng tránh dịch bệnh

5. Thu hoạch

Cỡ thu tốt nhất, chiều cao vỏ 36 – 37 mm, tương ứng 50 – 60 con/kg, năng suất nghêu nuôi có thể đạt 48 – 56 tấn/ha. Nghêu có chất lượng thịt tốt nhất vào tháng 4 – 7 (dương lịch), cần thu nghêu thịt vào lúc triều rút, lúc này chúng đã ăn no, thải các vật thừa trong vỏ, chỉ giữ lại nước nên thịt nghêu rất sạch, ngược lại thu lúc triều lên nghêu thường ngậm cát, chất lượng thịt giảm khi chế biến.

Nghêu thương phẩm khi thu hoạch cần đóng bao ngay (30 – 40 kg/bao) giữ ở nơi râm mát, tránh nắng, tránh mưa, nếu bảo quản tốt nghêu sống được 40 – 48 giờ.