Ấn Độ: Gánh nặng thuế Mỹ, ngành tôm có trụ vững?

Ngành tôm Ấn Độ đang rơi vào khủng hoảng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế 50%, khiến các nhà xuất khẩu gần như mất “chỗ đứng” tại thị trường lớn nhất thế giới. Mỹ chiếm 52% tổng giá trị xuất khẩu tôm Ấn Độ, tương đương 5,2 tỷ USD trong năm 2024-25, đồng thời nhập khẩu khoảng 40% nhu cầu tôm của nước này.

Tình hình càng thêm căng thẳng khi hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa trình “Đạo luật Tôm Ấn Độ”, dự kiến áp mức thuế chống bán phá giá lên tới 40% nếu được thông qua, cáo buộc các doanh nghiệp Ấn Độ bán tôm tại Mỹ với giá thấp hơn thị trường. Hiện mức thuế mà tôm Ấn Độ phải chịu đã lên tới 58,26%, gồm thuế đối ứng 25%, phạt liên quan đến dầu Nga 25%, thuế chống bán phá giá 2,49% và thuế bù trừ 5,77%. Mức thuế mới theo đạo luật sẽ cộng thêm vào các khoản này, đẩy giá tôm trở nên quá cao và mất sức cạnh tranh, khiến đơn hàng từ Mỹ gần như tê liệt.

Theo Crisil Ratings, xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2025-26 có thể giảm 18-20% giá trị, kéo lợi nhuận của các doanh nghiệp sụt giảm mạnh, đặc biệt với những công ty phụ thuộc nhiều vào thị trường này. Giá cổ phiếu của Avanti Feeds, Apex Frozen Foods và Zeal Aqua đã chịu tác động nặng nề.

Hệ quả không chỉ dừng lại ở doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng đến 16 triệu người, bao gồm nông dân và lao động trong ngành tôm. Nhiều người đang cân nhắc rút khỏi nghề nuôi tôm. Các chuyên gia cảnh báo ưu tiên trước mắt là ngăn chặn sụp đổ sản xuất, nhất là khi ngành tôm Ấn Độ chủ yếu gồm các nông dân nhỏ lẻ và cơ sở chế biến vừa và nhỏ. Khi đơn hàng từ Mỹ giảm mạnh, các nhà xuất khẩu cắt giảm thu mua và hạ giá, đẩy nông dân rơi vào khó khăn, đặc biệt tại Andhra Pradesh – nơi chiếm 78% diện tích nuôi tôm của Ấn Độ. Giải pháp cấp bách là gói tài chính hỗ trợ gồm cơ cấu lại nợ, bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ thanh khoản.

Thị trường tôm toàn cầu được dự báo tăng từ 69 tỷ USD năm 2023 lên 91 tỷ USD vào 2029, khiến việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trở nên cấp thiết. Mỹ vẫn chiếm hơn 50% thị phần, tiếp theo là Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Đông Nam Á và Nhật Bản. Ngay lập tức, các doanh nghiệp đang hướng đến thị trường EU, Nhật Bản và Tây Á, đồng thời khai thác Trung Quốc dù biên lợi nhuận thấp hơn.

Theo Crisil, Anh, Trung Quốc và Nga có thể hấp thụ khoảng 20% lượng tôm bị “dịch chuyển” từ Mỹ. Chiến lược đa dạng hóa càng trở nên quan trọng sau khi “Đạo luật Tôm Ấn Độ” ra đời. Các nhà xuất khẩu hy vọng thỏa thuận thương mại song phương Ấn Độ – Mỹ sẽ hạ thuế xuống còn khoảng 10%. Trong khi đó, Ecuador, Việt Nam và Thái Lan hưởng lợi nhờ thuế xuất sang Mỹ thấp và vị trí địa lý gần, tạo lợi thế vận chuyển. Ecuador hiện theo sát các cuộc đàm phán giữa Ấn Độ và Mỹ để mở rộng xuất khẩu nếu thuế cao kéo dài, trong khi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ.

Dũng Nguyên 

Theo Seafoodnews