Ấn Độ: Ngành tôm đối mặt nguy cơ sụp đổ

Ông Buddhadeb Pradhan – một người nuôi tôm tại Nandigram, bang Tây Bengal, đã đánh cược lớn khi quyết định thả nuôi vụ tôm thứ hai chỉ vài tuần sau khi thu hoạch vụ trước. Ông buộc phải thử vận may bởi đang cần tiền mặt, dù biết rõ rủi ro dịch bệnh rất cao khi nuôi hai vụ trong cùng một ao chỉ trong một năm.

Lý do khiến ông phải chấp nhận mạo hiểm là giá tôm lao dốc sau khi Mỹ áp thuế đối với hàng tôm Ấn Độ. “Giá tôm rơi thảm khiến tôi lo sốt vó, không biết có gỡ nổi khoản đầu tư 300.000 Rupee (3.380 USD) hay không,” ông nói.

Ấn Độ hiện là nhà sản xuất tôm lớn thứ hai thế giới, chủ yếu để xuất khẩu, sau Ecuador. Trong năm tài chính kết thúc tháng 3/2025, nước này xuất khẩu 5 tỷ USD tôm đông lạnh, riêng thị trường Mỹ chiếm khoảng 48%.

Ấn Độ chủ yếu nuôi hai loại thương mại là tôm sú và tôm thẻ chân trắng chiếm tỷ trọng lớn. Sản lượng năm tài chính kết thúc tháng 3/2024 đạt 1,1 triệu tấn, trong đó 95% là tôm thẻ chân trắng và 5% là tôm sú. Chu kỳ nuôi tôm thẻ ở Ấn Độ gồm hai vụ: từ tháng 2 – 6 và từ tháng 7 – 10, nhưng nông dân thường e ngại nuôi vụ hai vì rủi ro dịch bệnh. Tôm sú chỉ có một vụ từ tháng 3 – 8.

Kể từ khi thông tin áp thuế được công bố hồi tháng 5, giá tôm nguyên liệu rơi từ 300 Rupee/kg (3,38 USD) xuống 230 Rupee/kg (2,59 USD). Trong khi giá thành lên tới 275 Rupee/kg (3,10 USD), người nuôi đang lỗ nặng.

Nardu Das, 40 tuổi, một hộ nuôi tại Nandigram cho biết, nông dân có thể phá sản nếu giá không sớm phục hồi. Các hộ nuôi lo sợ rằng mức thuế 58,26% (bao gồm thuế đối kháng 5,77% và thuế chống bán phá giá 2,49%) sẽ khiến họ đánh mất thị trường Mỹ.

“Mỹ vốn là thị trường ưu tiên vì dễ tiếp cận, biên lợi nhuận tốt và tăng trưởng mạnh. Thuế tăng sẽ khiến nông dân không còn dám mạnh tay đầu tư,” ông Rahul Guha, Giám đốc cấp cao của Crisil Ratings, nhận định.

Ngành tôm giống Ấn Độ cũng điêu đứng. Để nuôi tôm, Ấn Độ nhập tôm bố mẹ bằng máy bay thuê chuyến từ Mỹ. Tuy nhiên, nhiều lô bị phản ánh kém chất lượng, không phù hợp điều kiện môi trường tại Ấn Độ, dẫn tới dịch bệnh và phải tiêu hủy.

“Chúng tôi nhiều lần đề nghị chính phủ phát triển con giống trong nước để tạo nguồn broodstock bản địa phù hợp khí hậu, giảm rủi ro,” ông IPR Mohan Raju – Chủ tịch Liên đoàn người nuôi tôm Ấn Độ, cho biết.

Ấn Độ có khoảng 550 trại giống tư nhân, nay lao đao vì người nuôi ngừng mua giống phòng rủi ro. Gần một nửa trại giống đã đóng cửa, theo ông Ravid Kumar Yellanki – Chủ tịch Hiệp hội Trại giống Tôm Ấn Độ.

Các trại giống thường sản xuất 80 tỷ tôm post mỗi năm, nhưng trong bốn tháng qua đã phải tiêu hủy 7 – 8 tỷ con vì không có người mua (thời gian sử dụng chỉ 3 – 4 ngày). “Nếu tình hình không sớm cải thiện, chủ trại giống sẽ thiệt hại rất nặng” ông nói.

Ấn Độ cũng đang chịu sức ép cạnh tranh gay gắt từ Ecuador, quốc gia hưởng lợi nhờ gần thị trường Mỹ và có khả năng sản xuất tôm thẻ chất lượng cao với giá rẻ hơn. Thuế nhập tôm Ecuador vào Mỹ chỉ là 15%, thấp hơn nhiều so với Ấn Độ, khiến tôm Ecuador trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn. Trong chín tháng đầu năm 2025, Ecuador xuất 1.038.208 tấn tôm sang Mỹ, tăng 14% so với cùng kỳ, thu về 5,51 tỷ USD, tăng 23%.

Theo chuyên gia thủy sản Manoj Sharma, thuế Mỹ sẽ khiến các nhà xuất khẩu Ấn Độ phải cạnh tranh khốc liệt để giành thị trường thay thế. Ông đề xuất hướng đi mới: tập trung khai thác thị trường nội địa, vốn bị doanh nghiệp “lãng quên” nhưng đầy tiềm năng.

Vũ Đức

Theo Seafoodnews