Nga tìm kiếm thị trường xuất khẩu thủy sản thay thế Trung Quốc

Trung Quốc từ lâu đã trở thành điểm đến chính trong xuất khẩu thủy sản. Năm 2020, Nga đã xuất khẩu hơn một triệu tấn thủy sản – chủ yếu là cá minh thái – sang Trung Quốc, chiếm 61% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Nga. 

Tuy nhiên, vào cuối năm 2020, mối quan hệ thương mại của Nga với Trung Quốc trở nên căng thẳng khi Trung Quốc thắt chặt kiểm tra và kiểm soát đối với thủy sản nhập khẩu, sau khi nước này tuyên bố đã tìm thấy dấu vết của COVID-19 trên bao bì các sản phẩm thủy sản nhập khẩu .

Kết quả là, trong nửa đầu năm 2021, các lô hàng thủy sản của Nga sang Trung Quốc giảm 83% về khối lượng so cùng kỳ năm 2020 và gần 50% về giá trị. Xuất khẩu thủy sản trong 6 tháng đầu năm 2021 của Nga chỉ đạt 160.000 tấn, trị giá 442 triệu USD (380 triệu EUR). Trong 8 tháng đầu năm 2021, khối lượng xuất khẩu thủy sản của Nga đã giảm 72% so cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 214.000 tấn.

Đáng chú ý, Trung Quốc đã không còn là thị trường xuất khẩu hàng đầu của thủy sản Nga, thay vào đó là Hàn Quốc. Xứ sở kim chi đã vươn lên dẫn đầu khi tăng nhập khẩu thủy sản nước này lên 48%, đạt 459.200 tấn vào năm 2021.

Các nỗ lực của các quan chức Nga và các công ty thủy sản nhằm giảm bớt các hạn chế của Trung Quốc cho đến nay vẫn không đạt được kết quả. Trong một bài phát biểu tại Diễn đàn Thủy sản Toàn cầu được tổ chức ở Saint Petersburg vào đầu tháng 9 vừa qua, đại diện cấp cao của Cơ quan Giám sát Kiểm dịch và Thú y Liên bang Nga (Rosselkhoznadzor), Evgeniya Lazutkina, thừa nhận rằng có rất ít khả năng mối quan hệ thương mại song phương sẽ thay đổi trong ngắn hạn. Bà cho biết Trung Quốc sẽ không nới lỏng quy trình kiểm tra thực phẩm. Đồng thời, bà kêu gọi các công ty tại Nga thích ứng với các quy định mới hoặc tìm thị trường tiềm năng khác.

Để hỗ trợ các công ty theo đuổi chiến lược thứ hai, Chủ tịch Cơ quan Thủy sản Liên bang Nga Ilya Shestakov gần đây cho biết tổ chức phi lợi nhuận “Russian Fish” sẽ chuyển hướng quảng bá thủy sản của nước này ở các khu vực khác trên thế giới thay vì tập trung vào Trung Quốc.

Ông Shestakov cho biết ý tưởng này đã được xây dựng trong nhiều năm nhưng chưa thành hiện thực, và những hạn chế từ Trung Quốc đã tạo nên sự cấp bách thúc đẩy việc tìm kiếm thị trường mới cho xuất khẩu thủy sản của Nga.

Từ đầu năm, khi các công ty thủy sản Nga bắt đầu tìm kiếm thị trường mới, nhiều công ty báo cáo đã đạt được những thành công nhất định. Thống kê do Rosselkhoznadzor công bố ngày 8/8 cho thấy Nigeria đã nhập khẩu 21.500 tấn thủy sản của Nga vào năm 2021, tăng 116 lần so cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu sang Pháp cũng tăng 3,7 lần, lên 4.500 tấn. xuất khẩu sang Na Uy tăng 2,6 lần lên 11.700 tấn.  Bồ Đào Nha cũng đã nhập khẩu thủy sản của Nga gấp 2,5 lần so với năm 2020, ở mức 1.360 tấn. Ba Lan đã tăng nhập khẩu thủy sản nước này lên 2,4 lần, đạt 5.800 tấn.

Theo số liệu thống kê thương mại cập nhật, nhiều thủy sản của Nga cũng đang được xuất khẩu sang Tây Ban Nha, Uzbekistan, Đức, Vương quốc Anh, Thái Lan, Kazakhstan và Belarus và nhiều khả năng sẽ còn đa dạng hóa hơn nữa. Rosselkhoznadzor cho biết họ đang đàm phán với các cơ quan chức năng ở Nam Phi, Namibia, Ấn Độ, Cuba, UAE và các quốc gia khác để khẳng định công nhận các chứng chỉ thú y của Nga và các tài liệu thương mại khác để cho phép xuất khẩu thủy sản sang những quốc gia đó. 

Tuy nhiên, Nga – một trong những nhà sản xuất thủy sản lớn nhất thế giới – vẫn đang phải vật lộn với tình trạng dư thừa nhiều sản phẩm và cũng đang hướng tới việc xây dựng thị trường thủy sản nội địa của riêng mình để giảm bớt thặng dư và cải thiện an ninh lương thực.