Thách thức từ carbon xanh

Tại Hội nghị, ông Dan Friess từ Trung tâm Giải pháp Khí hậu Dựa vào Thiên nhiên của Đại học Singapore, ông Thomas Egli từ Blueyou Consulting AG và ông Nikolas Stone từ Tập đoàn CDC đã thảo luận về cách thức các dự án carbon xanh – từ nuôi tôm trong rừng ngập mặn đến trang trại gió – đang được thực hiện trên toàn khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Đối với mỗi trường hợp, các chuyên gia nhận định rằng các sáng kiến ​​rất phức tạp và cụ thể đối với môi trường hoạt động và không phải lúc nào cũng có thể mở rộng hoặc triển khai được trên toàn cầu.

Cả ba đều khẳng định khả năng hấp thụ và giảm thiểu khí hậu của carbon xanh là đáng kinh ngạc, nhưng các dự án không phải luôn phù hợp trong tất cả các môi trường ven biển. Ông Egli nhấn mạnh rằng việc thực hiện các dự án này đòi hỏi sự linh hoạt và sự tham gia của cộng đồng. Việc thổi phồng quá mức lợi ích của carbon xanh có thể dẫn đến tăng cao kỳ vọng từ các nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách, dẫn đến rủi ro về tài chính.

Trong số tất cả các hệ sinh thái thực vật cô lập, từ 1 – 1,5% là hệ sinh thái carbon xanh. Ảnh: TFS

Dự án carbon xanh

“Carbon xanh” là carbon được lưu trữ tự nhiên trong các hệ sinh thái ven biển – thường là trong đất ngập úng, phổ biến nhất là rừng ngập mặn, đầm lầy mặn và cỏ biển, nhưng ông Friess cho biết các loài tảo vĩ mô và hệ sinh thái đáy biển khác cũng là những ứng cử viên tốt có thể cô lập carbon.

Các dự án carbon xanh khai thác khả năng thu giữ carbon tự nhiên của các hệ sinh thái này và sử dụng nó để cô lập khí thải thay vì thải chúng vào khí quyển. Điều này thường liên quan đến việc đầu tư vào phục hồi môi trường sống, xử lý sinh học và mang lại lợi nhuận tài chính cho các cộng đồng duy trì chúng. Ngoài ra, các dự án carbon xanh có thể tạo ra tác động tích cực về kinh tế và môi trường đối với các cộng đồng ven biển, đồng thời giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Carbon xanh đang thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư xanh và các nhà hoạch định chính sách vì các hệ sinh thái ven biển có thể lưu trữ nhiều carbon hơn mỗi ha so với các môi trường sống trên bờ khác. Sự hấp thụ carbon tăng cường này đặc biệt hiệu quả nếu các nhà hoạch định chính sách đang làm việc với các cảnh quan nhỏ hơn và cố gắng tối đa hóa lợi nhuận của mình. Theo ông Friess, rừng ngập mặn có thể lưu trữ lượng carbon gấp 3 – 5 lần so với rừng nhiệt đới.

Nhưng bất chấp tiềm năng của carbon xanh, vẫn còn một số hạn chế. Mặc dù có rất nhiều sự quan tâm từ các doanh nghiệp và các chính phủ quốc gia trên thế giới, nhưng không có nhiều dự án có khả năng gửi tại ngân hàng. Ông Friess phát biểu: “Tôi có thể tin vào số lượng các dự án khả thi mà chúng tôi có vào lúc này. Hai dự án carbon xanh đáng chú ý nhất là Mikoko Pamoja ở Kenya và Vịnh Cispatá ở Colombia. Cả hai dự án này đều tập trung vào việc trồng lại rừng ngập mặn và đang bán các khoản tín dụng carbon khi mở rộng”.

Lợi ích hữu hình và vô hình

Đầu tư và tài trợ cho các dự án carbon xanh đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy – các khái niệm như tài sản, dòng doanh thu và các lợi ích bổ sung trong lĩnh vực này khó hiểu hơn khi so sánh với các hình thức đầu tư truyền thống. Ông Thomas Egli của Blueyou phát biểu tại Hội nghị rằng các nhà tài chính có thể hiểu và đo lường sự cô lập carbon nhưng việc tập trung vào chỉ số này che khuất những lợi ích khác của carbon xanh và những lợi ích này khó đánh giá hơn.

Theo ông Friess, Egli và Stone, việc thu hút sự ủng hộ của cộng đồng và giải quyết các yếu tố xã hội, quản trị và kinh tế là những trở ngại lặp đi lặp lại. Ông Friess chỉ ra rằng có những chi phí cơ hội khi thực hiện sáng kiến ​​carbon xanh. Chi phí cơ hội này có thể không đáng với lợi nhuận dự kiến ​​khi so sánh với các hoạt động kinh doanh khác như NTTS.

Các sáng kiến ​​này không quá khô khan khi các nhà hoạch định chính sách quyết định làm thế nào để chia sẻ lợi ích của carbon xanh. Một tình huống khó xử phổ biến là xác định xem cộng đồng địa phương sở hữu bao nhiêu carbon cô lập và bao nhiêu để cung cấp trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, ông Friess giải thích khả năng tồn tại của các dự án rừng ngập mặn có thể bị cản trở nếu cộng đồng lựa chọn sử dụng tín chỉ carbon để bù đắp lượng khí thải địa phương thay vì cung cấp cho người mua quốc tế. Trong một số trường hợp, không có thị trường nội địa lớn cho các khoản tín dụng carbon. Điều này hạn chế lợi nhuận tài chính của những người duy trì rừng.

Cần nhìn xa hơn

Ông Friess nhấn mạnh với các đại biểu tại Hội nghị: Ngành NTTS, các nhà hoạch định chính sách và nhà tài chính cần phải thực tế về tiềm năng của carbon xanh. Nó không có sẵn cho tất cả các quốc gia và sự cường điệu có thể dẫn đến kỳ vọng quá mức. Các giải pháp dựa trên tự nhiên không phải là một lá bài miễn phí để giải quyết khó khăn trong việc khử carbon của các nền kinh tế trên thế giới.

Ông Friess giải thích thêm rằng trên phạm vi toàn cầu, carbon xanh khá hạn chế. Trong số tất cả các hệ sinh thái thực vật cô lập, từ 1 – 1,5% là hệ sinh thái carbon xanh. Phương pháp này có thể hoạt động hiệu quả ở cấp độ địa phương, nhưng có rất nhiều phức tạp khi mở rộng quy mô các dự án này. Các nhà chính sách và nhà đầu tư phải thực tế và nhận ra rằng carbon xanh là một trong số nhiều công cụ chứ hoàn toàn không phải là một viên đạn bạc.

Ông Egli cũng lặp lại lời cảnh báo của ông Friess khi nói về những nỗ lực thực tế của ông trong việc kết hợp NTTS với carbon xanh. Các dự án carbon xanh phải linh hoạt và thích ứng với các bối cảnh mà họ hoạt động. Đảm bảo nguồn thu mua tại địa phương là điều cần thiết và có nghĩa là các nhà thực hành phải giải quyết các mối quan tâm của cộng đồng khi hoạt động.

Ông cho biết quyết định không phải là trồng rừng ngập mặn hay bắt tay vào dự án nuôi tôm mà Blueyou phải thực hiện đồng thời cả hai việc này. Ông Egli và các đồng nghiệp không thể chỉ trồng lại một khu rừng ngập mặn bên cạnh một trang trại nuôi tôm và hy vọng nó sẽ thành công. Người nông dân cũng cần phải tham gia vào dự án để có thể hoàn thành các mục tiêu hấp thụ carbon và sản xuất lương thực.

Thảo Giang

Theo TFS