Góc nhìn

Sau Hiệp định TPP, liệu cánh cửa vào thị trường tôm Mỹ có thực sự rộng mở? Nhiều chuyên gia lo ngại TPP sẽ đưa tôm bẩn quay lại thị trường Mỹ. Do đó, để bảo vệ người tiêu dùng và thị trường nội địa, không còn cách nào khác là phải dựng nhiều rào cản.

Hợp nhất thành một khối vững chắc có thể được coi là chìa khóa thành công của các hãng chế biến thủy sản tại Việt Nam.

Thời “nóng bỏng” của cá da trơn đã qua hoặc những cuộc chiến của cá da trơn không khiến người ta phải bận tâm nữa. Một phần vì người tiêu dùng đang thờ ơ với cá da trơn đang lao dốc chất lượng. Nhưng cá rô phi lại là chuyện khác, cuộc chiến giá cá nguyên liệu đang bắt đầu nổi lên giữa các hãng chế biến châu Á như Trung Quốc, Việt Nam và Mỹ Latinh.

Một sân chơi thương mại mới được mở ra nhằm kết nối thị trường thủy sản Trung Quốc và Đông Nam Á; đồng thời làm nóng lại ngành xuất khẩu thủy sản Trung Quốc đang chìm trong ảm đạm từ hồi đầu năm.

Gần như cả thế giới ăn cá tra, basa Việt Nam nhưng khách hàng tiêu dùng nước ngoài trực tiếp ít biết đến con cá này được nuôi, chế biến ra sao. Với tâm lý chỉ cần bán hàng, tăng doanh số, con cá tra bị bức tử, còn thị trường bị phá bởi tay người bán.

Giữa cơn suy thoái của cá tra, basa, cá rô phi trở thành đối tượng nuôi, xuất khẩu thay thế đầy tiềm năng. Việt Nam có nhiều lợi thế về địa hình nuôi trồng, nhưng Việt Nam nên đẩy mạnh xuất khẩu cá rô phi sang cả thị trường Trung Quốc thay vì dồn toàn lực tấn công thị trường Mỹ. Tại thị trường Mỹ, Việt Nam sẽ vấp phải sự cạnh tranh lớn từ đối thủ rất mạnh là Mỹ Latinh.

Theo Hải quan Việt Nam, trị giá xuất khẩu tôm Việt Nam sang Anh tháng 5/2015 đạt 9,4 triệu USD (8,5 triệu EUR), gấp đôi con số tháng trước. 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm sú và tôm thẻ chân trắng sang Anh mang lại 36,2 triệu USD (32,6 triệu EUR), tăng 50,9% so cùng kỳ năm ngoái.

Việc thả nổi đồng Nhân dân tệ (NDT) suốt thập kỷ qua là mục tiêu mà những nhà lãnh đạo Trung Quốc nhằm đưa mọi giao dịch đều được thực hiện bằng đồng NDT. Hiện, các nhà xuất khẩu thủy sản nước này vẫn phải thanh toán bằng USD. Trung Quốc cũng tuyên bố chuyển đổi tiền tệ hoàn toàn cho tới năm 2020 để toàn bộ lượng thủy sản khổng lồ trên thị trường này sẽ được thanh toán bằng đồng NDT.

Khi mới được manh nha, Chương trình thanh tra cá da trơn kiểu mới của Mỹ vấp phải nhiều phản đối, chỉ trích gay gắt. Không ít chuyên gia dự báo Chương trình này sẽ tác động tới đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), thậm chí khẳng định Chương trình thanh tra đang yếu thế và sẽ sớm chấm dứt.

TPP không hẳn là chìa khóa thần kỳ mở cửa nhiều thị trường, với các hãng xuất khẩu thủy sản tại Trung Quốc, chắc chắn nó sẽ gây ra nhiều trở ngại, điển hình là việc Trung Quốc phải quay về thị trường nội địa trong khi vẫn phải tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nhắc tới nghề nuôi cá ở Việt Nam, người ta vẫn thường nghĩ tới cá tra, basa hoặc các loài cá nước ngọt khác như rô phi, các loại cá biển như cá giò và cá chim vây vàng – vốn là những loài cá nuôi và xuất khẩu quen thuộc.

Những điều luật trong chương trình thanh tra cá da trơn mới sẽ có hiệu lực từ tháng 3/2016.

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được coi là giàu nguồn lợi thủy, hải sản bậc nhất thế giới, nhưng nơi đây lại đang bị đe dọa nghiêm trọng do biến đổi thời tiết và tác động từ con người. Nếu tình hình không được cải thiện, hàng trăm loài sinh vật sẽ sớm bị xóa sổ.

Việt Nam, quốc gia có nền kinh tế trả lương thấp phụ thuộc xuất khẩu, dường như hưởng lợi nhiều nhất trên “sân chơi” TPP, khi 18.000 dòng thuế của nhiều sản phẩm giữa 12 nước thành viên được xóa bỏ.